Čamu ŭ siarednim uzroście naša talija pavialičvajecca? Pryčyna niečakanaja
Navukoŭcy znajšli kletki, što z uzrostam aktyvizujuć rost tłušču ŭ žyvacie. Ich błakiroŭka ŭ budučyni moža stać asnovaj prafiłaktyki atłuścieńnia i mietabaličnych chvarob.
Nievialiki žyvot u siarednim uzroście mnohija ŭsprymajuć jak niepaźbiežny atrybut staleńnia. Ale tłušč u vobłaści žyvata — heta nie tolki estetyčny dyskamfort. Jon paskaraje stareńnie, parušaje abmien rečyvaŭ i pavyšaje ryzyku takich surjoznych zachvorvańniaŭ, jak dyjabiet 2 typu i chvaroby serca. Doŭhi čas dakładna było nieviadoma, čamu mienavita z uzrostam naša cieła pačynaje tak lohka nazapašvać tłušč.
Jak piša ScienceDaily, kamanda daśledčykaŭ z amierykanskaha centra City of Hope i Kalifarnijskaha ŭniviersiteta ŭ Łos-Anželesie znajšła adkaz u kletkach, jakija znachodziacca ŭnutry tłuščavaj tkanki. Jany zasiarodzili ŭvahu na biełaj tłuščavaj tkancy — mienavita jana najbolš aktyŭna raście z uzrostam.
U joj utrymlivajucca asablivyja stvałavyja kletki, viadomyja jak prahienitornyja kletki adypacytaŭ (adipocyte progenitor cells — APC). Pad upłyvam peŭnych sihnałaŭ arhanizma jany mohuć pieratvaracca ŭ tłuščavyja kletki — adypacyty.
Padčas ekśpierymientaŭ na myšach daśledčyki pierasadzili APC maładych i starych žyvioł inšym myšam. I vyśvietlili: kletki sa starejšych arhanizmaŭ pracujuć u «zvyšrežymie» — jany chutka i ŭ vialikaj kolkaści stvarajuć novyja tłuščavyja kletki niezaležna ad taho, u małady jany trapili arhanizm ci nie. U toj čas jak APC maładych žyvioł takoha nie rabili, navat kali traplali ŭ cieła staroj myšy. Inakš kažučy, vinavataja nie ahulnaja fizijałohija, a ŭzrost samich stvałavych kletak.
Nieviadomy raniej typ kletak: CP-A
Hałoŭnym adkryćciom stała vyjaŭleńnie novaha typu stvałavych kletak, jakija źjaŭlajucca ŭ siarednim uzroście. Jany atrymali nazvu CP-A (committed preadipocytes, age-specific). Hetyja kletki ŭźnikajuć z APC i pačynajuć aktyŭna stvarać novyja tłuščavyja kletki ŭ siarednim uzroście, što tłumačyć pavieličeńnie žyvata, navat kali ahulnaja vaha cieła zastajecca stabilnaj.
CP-A — heta asablivy typ kletak, jaki pačynaje pracavać na poŭnuju mahutnaść mienavita z uzrostam, što adroźnivaje ich ad bolšaści inšych stvałavych kletak, čyja aktyŭnaść z časam źnižajecca.
Dalejšyja ekśpierymienty pakazali, što aktyŭnaść CP-A rehulujecca sihnalnym miechanizmam — receptaram inhibitaru lejkiemii (LIFR). U maładych arhanizmach hety miechanizm amal nie ŭdzielničaje ŭ tłuščaŭtvareńni, ale ŭ stałych — stanovicca klučavym. Bieź jaho CP-A nie aktyvujucca.
Navukoŭcy pravieryli svaje vysnovy i na čałaviečych uzorach tłuščavaj tkanki. Daśledavańnie pakazała, što i ŭ ludziej ź siaredniaha ŭzrostu ŭ tłuščavych kletkach źjaŭlajucca CP-A. Jany taksama masava stvarajuć novyja tłuščavyja kletki. Heta značyć, što praces, adkryty ŭ myšej, dziejničaje i ŭ čałaviečym arhaniźmie.
Što heta značyć dla nas
Pavodle daśledčykaŭ, razumieńnie taho, jak mienavita z uzrostam arhanizm pieraklučajecca na «režym tłuščaŭtvareńnia», adkryvaje novyja mahčymaści dla prafiłaktyki ŭzrostavych mietabaličnych zachvorvańniaŭ.
U dalejšym navukoŭcy płanujuć adsočvać pavodziny hetych kletak u arhaniźmie žyvioł, vyvučać ich aktyŭnaść u čałaviečaj tłuščavaj tkancy i raspracoŭvać sposaby, jak ich možna budzie błakavać abo źniščać — kab praduchilić uzrostavaje nazapašvańnie tłušču. Heta moža stać asnovaj dla novych stratehij, jakija dapamohuć ludziam zachoŭvać zdaroŭje i strojnaść na praciahu mnohich hadoŭ.
Kamientary