«Ličyŭ, što tak dapamahu ŭkraincam». 21-hadovy eks-palitviazień Kiryła Bałachonaŭ raskazvaje, jak zmahaŭsia z rasijskim našeściem praz TikTok i Telegram

«Ličyŭ, što tak ja dapamahu ŭkraincam»

Kiryła Bałachonaŭ, dahetul nia nadta viadomy biełarusam, staŭ paznavalnym, kali trapiŭ na supolnyja fota i videa palitviaźniaŭ, vyzvalenych razam ź Siarhiejem Cichanoŭskim 21 červienia 2025 hodu.

Kiryłu 21 hod. Jon pachodzić z małoha biełaruskaha horadu Buda-Kašalova za 70 kilametraŭ ad miažy z Ukrainaj. U horadzie žyvuć 8,5 tysiačy čałaviek. U 2020 hodzie, kali pačałasia prezydenckaja vybarčaja kampanija i pratesty paśla jaje, Kiryłu było 16. Jon tady pastupiŭ u kaledž u Homli, kab vučycca na specyjalista ŭ systemach aŭtamatyzavanaha prajektavańnia.

«Usio, što ja rabiŭ, heta na ścienkach ściahi malavaŭ balončykam u Homli», — kaža chłopiec pra svoj udzieł u pratestach.

Kali jamu spoŭniłasia 18 hadoŭ, pačałasia poŭnamaštabnaja vajna Rasiei suprać Ukrainy.

«Ja zrazumieŭ, što nie mahu maŭčać», — uspaminaje Kiryła.

Jon kaža, što jašče da poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia chacieŭ pierajechać žyć u Maryjupal, choć tam nie było znajomych. Horad jamu padabaŭsia, bo jon byŭ trecim pa tempach raźvićcia va Ŭkrainie.

«Pieršyja paru dzion (paśla pačatku rasiejskaha ŭvarvańnia va Ŭkrainu. — RS) u mianie šok byŭ. Ja navat ni z kim nie razmaŭlaŭ… Zakryli miažu (Ukraina pierastała puskać biełarusaŭ. — RS), ja nijak nia moh dapamahčy. A srodkaŭ, kab źjechać u Polšču, u mianie nie było», — uspaminaje Kiryła svaju reakcyju na poŭnamaštabnaje ŭvarvańnie Rasiei.

Jon uspaminaje, što stvaryŭ akaŭnt u TikTok, dzie raskazvaŭ pra połk Kalinoŭskaha, zaachvočvaŭ da jaho dałučacca, «zmahacca suprać režymu».

«Ličyŭ, što tak ja dapamahu ŭkraincam», — adkazvaje Kiryła na pytańnie, navošta jon heta rabiŭ.

Paśla hetaha jamu prapanavali dałučycca da zakrytaha Telegram-čatu na 30+ čałaviek. Čat nazyvaŭsia «Sajuz biełaruskaha nacyjanalnaha ščyta».

«Tam raźmiaščali ŭsialakija receptury, kaktejli Mołatava, paviedamlali pra pierakidvańnie rasiejskaj techniki», — raskazvaje surazmoŭca.

Jon tłumačyć, što čat stvarali na vypadak, kali rasiejskija vojski jašče raz pojduć na Ŭkrainu praz terytoryju Biełarusi, kab zmahacca ź imi pa-partyzansku i dapamahać ukraincam.

«Ja byŭ upeŭnieny, što kali mianie złoviać, to heta budzie turma»

Čat «Sajuz biełaruskaha nacyjanalnaha ščyta» praisnavaŭ kala paŭhodu.

«Uletku tudy, vidać, trapiŭ aperatyŭny supracoŭnik, supracoŭniki HUBAZiKu. Chutčej za ŭsio niekaha zatrymali, ja dumaju, i zajmieli dostup da telehram-akaŭntu. Abo nieśviadomyja hramadzianie dadavali niepravieranych ludziej», — razvažaje surazmoŭca.

Bałachonava zatrymali 8 listapada 2022 hodu.

«Ja pračnuŭsia ŭ 7:30 ranku ad tupatu ciažkich botaŭ. Pavaročvaju hałavu, a tam ščyt, pistalet, śviatłamuzyka. «Ruki za hałavu! Lažać!»», — raskazvaje jon pra svajo zatrymańnie.

Chłopca pavieźli ŭ Miensk, va ŭpraŭleńnie HUBAZiKu. Raskazvaje, što ŭ jaho pravieryli telefon, znajšli tam frahment pierapiski z połkam Kalinoŭskaha. Pavodle MUS, Bałachonaŭ planavaŭ pajechać vajavać na baku Ŭkrainy.

«U kabinet zajšli, napeŭna, čałaviek dziesiać. Skazali: «U ciabie budzie 15 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. Tabie spakojna možna špijanaž, teraryzm, najomnictva viešać». Zapisvali mianie na videa. U tych umovach było niemahčyma admovicca», — kaža jon.

Kiryła dadaje, što tady ŭ hetaj spravie spačatku zatrymali 17 čałaviek, ale ŭrešcie sudzili čatyroch i jašče adnaho asobna.

«Ja pieražyvaŭ spakojna. Bo ja razumieŭ ad pačatku, što chutčej za ŭsio traplu ŭ turmu. Ja byŭ upeŭnieny, kali stvaraŭ TikTok akaŭnt, kali ŭstupaŭ u Telegram-kanał, što kali mianie złoviać, to heta budzie turma», — kaža małady čałaviek.

Na čas sudu dvaim jahonym paplečnikam było pa 17 hadoŭ, jašče adnamu — 19, najstarejšamu — 27. Heta byli chłopcy z Mahiloŭskaj, Bieraściejskaj, Mienskaj, Homielskaj vobłaściaŭ.

«Adzinaje — mnie paščaściła, što nia bili, bo inšych dobra pabili. Pamiataju, kahości zavodzili, było adčuvańnie, što jaho vosy pakusali, jon byŭ uvieś apuchły», — kaža Kiryła.

Aryštavanych abvinavacili ŭ «stvareńni ekstremisckaha farmavańnia» i «spryjańni ekstremisckaj dziejnaści». Sud byŭ zakryty.

«Heta byŭ adzin sucelny cyrk», — charaktaryzuje praces Kiryła.

Chłopcam urešcie dali ad dvuch da troch z pałovaj hadoŭ pazbaŭleńnia voli. Kiryła atrymaŭ 3,5 hodu kalonii.

«Kožny dzień pastajanna ty chočaš jeści»

Padčas śledztva Bałachonaŭ siadzieŭ na «Vaładarcy», a paśla sudu jaho pieraviali ŭ navapołackuju kaloniju. Jon adznačaje, što ŭ kalonii lahčej, bo jość svaboda pierasoŭvańnia.

«Ty možaš u miežach lakalnaha ŭčastku vyjści pahulać, papić harbaty», — kaža jon.

Pry hetym na «Vaładarcy» surazmoŭca nia byŭ na «dziasiatym prafilaktyčnym uliku», na jaki staviać usich palitviaźniaŭ i jaki nakładaje na źniavolenych dadatkovyja abmiežavańni i abaviazki: prykładam, u kalonii im nielha chadzić na stadyjon abo treba niekalki razoŭ na dzień adznačacca pierad načalstvam.

Chłopiec zaŭvažaje, što za kratami «niama paniaćcia ŭzrostu». Toje, što jon małady, nie ŭpłyvała na staŭleńnie supracoŭnikaŭ systemy abo inšych aryštantaŭ da jaho.

«Usie roŭnyja, što stary, što małady. Kožny robić u mieru svaich mahčymaściaŭ… Navičkam vialikija paturańni, na ichnyja pamyłki nichto starajecca ŭvahi nie źviartać. Kali čałaviek narmalny, to ŭ jaho ŭsio budzie dobra. Kali heta mamčyn synok, jaki 40 hadoŭ žyvie z mamaj, to jamu ciažka budzie», — tłumačyć jon.

Kiryła kaža, što jon sam staraŭsia nie zasmučacca na ŭsich etapach svajho źniavoleńnia, imknuŭsia sabracca i pieražyć hety dośvied. Maralna rychtavaŭsia da bolšaha terminu.

U kalonii jon spačatku siek śmiećcie z draŭniny, jakoje potym išło ŭ pieč. U navapołackaj kalonii jość vytvorčaść vyrabaŭ z draŭniny. Paźniej chłopca pieraviali prybirać terytoryju, jon čyściŭ drevaapracoŭčy stanok ad piłavińnia i śmiećcia. Pavodle jaho, heta nia nadta ciažkaja praca.

U ŠYZA kalonii Kiryła pravioŭ siem dzion.

«Heta takoje miesca, dzie niama ničoha, tam chałodna, pajka tam u razy mienšaja. Tam mierźnieš, pakutuješ. Ja pravioŭ tam siem dzion — paru kilahramaŭ skinuŭ. Ludzi, jakija prasiadzieli tam 45 dzion, vychodzili, jak z Aśviencimu. Zranku ty nibyta pajeŭ, ale nibyta i nie. Ty ŭsio roŭna chočaš jeści. I tak kožny dzień pastajanna chočaš jeści», — kaža surazmoŭca.

Jon tłumačyć, što ŭsio, što ŭ ŠYZA možna rabić, — heta siadzieć i chadzić. Zaradka moža dapamahčy sahrecca na niekalki hadzinaŭ. Ale kali čałaviek hałodny, to padčas praktykavańniaŭ možna stracić prytomnaść.

«Ja staŭ našmat bolš hrubym, azłoblenym, radykalnym»

Chłopiec kaža, kali jamu ŭ źniavoleńni było zusim ciažka, to jon čytaŭ knihi i zajmaŭsia sportam.

«Kali mnie było vielmi kiepska, ja vychodziŭ na sport, hadzinu «zabivaŭ», i mnie było ŭžo biaz roźnicy. Ja byŭ choć na niejkim pazytyvie, bo dasiahnuŭ vyniku. U nas stadyjonu niama, jość tolki «Žalezny śviet», dzie ŭsialakija trenažory, kab z vahaj zajmacca. Tudy tym, chto na prafilaktyčnym uliku, nielha było. Tolki na lakalnych učastkach znachodzilisia nievialikija turniki, papiaročki, dzie možna było pazajmacca ŭ adviedzieny čas», — dzielicca ŭspaminam Kiryła.

Biehać było nielha, dadaje jon, bo možna było «zabić usie nohi».

«Tam asfalt tak paŭsiul razłamany, byccam paśla Druhoj usiaśvietnaj vajny nichto ničoha nie rabiŭ. Možna było tolki padciahvacca, adciskacca, brusy, pres. Minimum praktykavańniaŭ», — zaŭvažaje jon.

Ratavali taksama knihi.

«Kali čytaŭ knihi, heta adciahvała ŭvahu ŭvohule ad usiaho… Remarka amal usiaho pračytaŭ, šmat čytaŭ pa IT, krychu fentazi i šmat bestseleraŭ», — tłumačyć Kiryła.

Kiryła kaža, što jahonyja pohlady sfarmavalisia, bo jon vyvučaŭ historyju.

«Ja viedaŭ z rańnich hadoŭ, što ŭ nas u 1990-ch hadach palityčnych dziejačoŭ zabivali (havorka pra Juryja Zacharanku, Viktara Hančara, Anatola Krasoŭskaha. — RS), pra 2010 hod ja viedaŭ, što Płošča była. Davoli rana ja vyvučyŭ heta ŭsio», — kaža maładzion, jaki naradziŭsia ŭ kancy 2003 hodu.

Jon zaŭvažaje, što na jahonuju pazycyju nichto nie paŭpłyvaŭ. Jahonyja baćki majuć krychu inšyja pohlady, čym jon sam, z bratam jon nie kamunikuje. Ale baćki padtrymlivali chłopca padčas źniavoleńnia, im dazvalali sustrečy, listy i zvanki. Adnak paśla taho, jak niekalki razoŭ chłopcu nie dazvolili ŭ pryznačany čas patelefanavać dadomu, jon sam da kanca terminu admoviŭsia ad zvankoŭ, «bo heta prosta ździek».

Surazmoŭca adznačaje, što jaho ździŭlała za kratami, što robić z čałaviekam «navat krupinka ŭłady». Ździŭlali ludzi, jakija nie chacieli vyzvalacca, bo ŭ kalonii ich karmili, lačyli, davali ciopłyja rečy. Kaža, što zvyčajna heta biazdomnyja ludzi, jakija sieli za drobny kradziež.

«Ja staŭ našmat bolš hrubym, azłoblenym, radykalnym. Mnie ŭvohule pierastała być škada ludziej. Dahetul ja škadavaŭ. U turmie ja pierastaŭ heta rabić… Mianie ździŭlała, što ludzi ŭ 40 hadoŭ viaduć siabie horš, čym chto. Pa-mojmu, kali ty niešta zrabiŭ, to potym užo nyć nia treba, jak kiepska. Ty pavinien razumieć, što moža być voś tak. Jość narmalnyja, a jość nyciki. Ź imi krychu ciažkavata kamunikavać», — kaža Kiryła pra toje, jak jaho źmianiła źniavoleńnie.

Jon kaža, što sam trymaŭsia da apošniaha i nia skardziŭsia na ŭmovy.

«Časam mianie pačynała vanitavać ad niedachopu kisłarodu»

Kiryłu vyzvalili na piać miesiacaŭ raniej za kaniec jahonaha terminu. Ź ichnaj hrupy za kratami zastajecca adzin čałaviek. Rešta vyjšła na volu pa pamiłavańni abo pa zaviaršeńni terminu.

Vyzvaleńnie dla jaho było niečakanym. Jon nie pisaŭ prašeńnia ab pamiłavańni. Kiryła ŭspaminaje, što 20 červienia, jak zaŭsiody, vyjšaŭ na pracu. Rankam u 9:30 da jaho padyšoŭ zahadčyk haspadarki, vyvieŭ z pramysłovaj zony ŭ žyłuju i skazaŭ terminova źbirać rečy, bo jaho nakiroŭvajuć na «specetap». Chłopiec kaža, što sabraŭ rečy za 10 chvilin. Jaho na try hadziny zakryli ŭ «adstojniku».

«Ja dumaŭ, što na niejkuju raskrutku paviazuć», — kaža chłopiec, majučy na ŭvazie novuju kryminalnuju spravu.

Dalej jaho zabrali supracoŭniki KDB, uspaminaje Kiryła, pasadzili ŭ mikraaŭtobus, nadzieli miašok na hałavu i pavieźli ŭ SIZA KDB. Pra heta jon daviedaŭsia tolki tady, kali pryjechaŭ na miesca i jamu dali raśpisacca ŭ papiery z słovami «SIZA KDB». Ni pa darozie, ni na miescy jamu ničoha nie tłumačyli. Pasadzili ŭ kameru ź ludźmi, razam ź jakimi mienš čym praz sodni vyvieźli za miažu.

«Spačatku ja dumaŭ, što raskrutka. Kali ja ŭbačyŭ (SIZA KDB. — RS), paličyŭ: niešta niadobraje budzie. Ujavić, što mienš čym praz 24 hadziny ja budu ŭ Vilni, ja nia moh. Niechta ahučvaŭ, što mohuć abmianiać. Ja na toj momant nastolki ŭva ŭsio heta nia vieryŭ, što navat ujavić hetaha nia moh. Ja byŭ upeŭnieny, što dasiadžu da kanca, tamu ni na što nie spadziavaŭsia», — kaža chłopiec.

Na nastupny dzień, uspaminaje Kiryła, ich pačali vyvodzić z kamery pa troje i sadžać u mašyny ź miaškami na hałovach. Bližej da miažy ich pierasadzili ŭ inšyja mašyny, usio jašče ŭ miaškach.

«Tady pazdymali maski, ale nielha było hladzieć pa bakach, tolki ŭ padłohu, pakul jany całkam nie pieradali mašynu amerykanskim dyplamatam», — kaža Kiryła.

Jon tłumačyć, što miaški, jakija im nadziavali na hałovy, byli z ščylnaj čornaj tkaniny. U ich možna było dychać, ale ź ciažkaściu. Niekatorym naciahvali šapki na tvar.

«Časam mianie pačynała vanitavać praź niedachop kisłarodu», — uspaminaje maładzion.

Ale jon nie kazaŭ ničoha supracoŭnikam, jakija jaho vieźli, bo razumieŭ, što heta biessensoŭna.

Kiryła zrazumieŭ, što jaho vyzvalajuć, tolki kali źjaviŭsia amerykanski pradstaŭnik i skazaŭ, što jany svabodnyja.

«U mianie miašanyja pačućci byli. Ja bolš byŭ u šoku ad taho, što jedu ź Cichanoŭskim, čym ad taho, što mianie vyzvalajuć», — kaža jon.

Jon zrazumieŭ, što jedzie pobač ź Siarhiejem Cichanoŭskim, kali ich pasadzili ŭ mikraaŭtobus, u jakim jany pierasiakali miažu, i była pieraklička pa proźviščach.

Kiryła kaža, što kali daviedaŭsia pra vyzvaleńnie, to pieražyŭ miašanyja pačućci. Adrazu pačaŭ dumać, jak dalej žyć i što rabić. Da taho ž, kaža, pierapaŭniali pačućci pomsty i złości za toje, što ź im rabili ŭ źniavoleńni.

Ciapier Kiryła ŭ Vilni. Jon choča pieradusim pravieryć svajo zdaroŭje. Adčuvaje, što paciarpieli zuby, zrok, nohi. Planuje šukać pracu i vučycca ŭ sfery IT.

• 10
• 0
• 0
• 0
• 0
• 4
• 0
• 3