«Paŭnočny čałaviek» pryvablivaje moładź, jakaja cenić «pravilnaje adzieńnie», dobruju fizičnuju formu i hatoŭnaść da vuličnych bojek. Ale abaviazkovyja elemienty ruchu — nie tolki sport, ale i «kulturnaja rabota». A ad pravasłaŭja ruch trymajecca ŭbaku. Na čym hruntujecca ideałohija «Paŭnočnaha čałavieka» i ci inśpiravany jon śpiecsłužbami?
Paśla pačatku poŭnamaštabnaj vajny nacyjanalistyčnyja ruchi ŭ Rasii stali chutka nabirać papularnaść.
Samym viadomym ličycca ruch «Ruskaja abščyna», stvorany ŭ 2020 hodzie. Jon maje vyrazny pravasłaŭny charaktar, a Maskoŭskaja patryjarchija navat rekamiendavała śviataram naładžvać kantakty ź jaho ŭdzielnikami.
Jašče adno abjadnańnie, «Hramadstva budučynia» («Obŝiestvo buduŝieje»), taksama źjaviłasia ŭ 2020-m. Jano dekłaruje apazicyju ŭładam, ale padtrymlivaje vajnu.
Pobač ź imi, jak piša «Mieduza», asablivaj papularnaściu vyłučajecca ruch «Paŭnočny čałaviek» («Sieviernyj čiełoviek»). Jaho ŭ 2022 hodzie stvaryŭ śpiavak Miša Mavašy (sapraŭdnaje imia — Michaił Nic).
Da vajny jaho viedali jak repiera, jaki prapahandavaŭ zdarovy ład žyćcia. Paśla asabistych kryzisaŭ i pierachodu ŭ rok jon zasnavaŭ hurt «Mavašy Group». A z pačatkam vajny pieratvaryŭsia ŭ lidara novaha nacyjanalistyčnaha ruchu.
Mavašy adkryta zajaŭlaŭ, što nie bačyć sensu iści suprać dziaržaŭnaj mašyny, bo apanientaŭ «sadžajuć». U toj ža čas jon śćviardžaŭ, što ruch nie pavinien rabicca «palitprajektam» i nie budzie siabravać z uładami.
Ideałohija i struktura ruchu «Paŭnočny čałaviek»
U jakaści asnoŭnaj mety «Paŭnočnaha čałavieka» na sajcie ruchu paznačana «adradžeńnie i papularyzacyja kaštoŭnaściaŭ, tradycyj i kultury rasiejcaŭ dy inšych słavianskich narodaŭ; kansalidacyja hramadzian na asnovie słavianskaha etnasu».
Aŭtary i padpisčyki rehijanalnych telehram-kanałaŭ ruchu krytykujuć zamiežnych rabočych, jakija pryjechali ŭ Rasiju na zarobki, za toje, što tyja nibyta «siadziać na rasijskaj sacyjałcy i padatkach».
Łahatyp «Paŭnočnaha čałavieka» — ščyt z vyjavaj baradataha vajara ŭ bahatyrskim šlemie. Sam Mavašy ŭ svaich pieršych videarolikach nazyvaŭ ruch «etničnym» i nastojvaŭ: sport — jaho asnova.
Treniroŭki pavinny być štotydniovymi, a ŭdzielničać u ich pavinny cełyja siemji. Pry hetym chłopčyki zajmajucca razam z darosłymi mužčynami, kab farmiravałasia «mužčynskaja supolnaść». Žančyny — u asobnaj hrupie.
Kab zabiaśpiečyć siłu i formu, mužčyny pavinny vybirać kantaktnyja vidy sportu — adzinaborstvy, baraćbu, kikboksinh. Žančynam rekamiendujecca fitnes i «žanočy kikboksinh».
U jakaści dadatku da asnoŭnych zaniatkaŭ možna pahulać u aktyŭnyja hulni i futboł.
Druhi abaviazkovy elemient — kulturnaja rabota. Raz na tydzień u kožnym horadzie, dzie jość pradstaŭnictva «Paŭnočnaha čałavieka», pavinna adbyvacca sustreča «litaraturnaha kłuba». Mavašy rekamienduje abmiarkoŭvać knihi, zajmacca muzykaj i ładzić lekcyi «prafiesaraŭ» z padobnymi pohladami. Akramia hetaha, raz u kvartał treba zładzić aficyjnaje mierapryjemstva, dazvolenaje miascovaj administracyjaj.
Akramia «litaraturnaha kłuba», jačejki «Paŭnočnaha čałavieka» pravodziać treniroŭki pa «pačatkovaj vajskovaj padrychtoŭcy», dzie asnoŭnaja ŭvaha nadadziena stralbie i taktyčnaj miedycynie, a ŭ 2024 hodzie padmaskoŭnyja ŭdzielniki navat brali ŭdzieł u «rejdzie» suprać mihrantaŭ razam ź siłavikami.
U ruchu ŭžo byli skandały. Viasnoj 2023 hoda padletki ŭ Piermi spalili ikonu. Mavašyŭcy ich znajšli, adnaho publična vysiekli i prymusili paprasić prabačeńnia pierad pravasłaŭnymi na kamieru.
Što tyčycca finansavańnia dziejnaści, to, bajučysia atrymać status «zamiežnaha ahienta», Mavašy davodzić, što miascovyja jačejki pavinny znachodzicca na «samaŭtrymańni», kateharyčna zabaraniaje achviaravańni ad nieznajomych ludziej, ale dapuskaje ŭznosy ad miascovych pradprymalnikaŭ, jakija simpatyzujuć ruchu.
Imklivy rost i skład udzielnikaŭ ruchu «Paŭnočny čałaviek»
Miša Mavašy publična zajaŭlaŭ, što ruch nie budzie znachodzicca ŭ apazicyi: «pierci suprać [dziaržaŭnaj] mašyny niama nijakaha sensu», tamu što praciŭnikaŭ dziaržpalityki «ŭ asnoŭnym sadziać».
Pry hetym jon krytykuje kiraŭnicu Lihi biaśpiečnaha internetu Kaciarynu Mizulinu i śpievaka Šamana za darahi pijar i kryvadušnaść, padtrymlivaje Pucina i vajnu z Ukrainaj, chvalić za patryjatyzm kiraŭnika Vałahodskaj vobłaści Hieorhija Filimonava, jaki sprabuje zabaranić ałkahol i aborty ŭ svaim rehijonie, i pryznajecca, što «zaŭsiody hladzić» pieradaču Mikity Michałkova «Biesahon».
Da 2025 hoda ruch pryciahnuŭ bolš prychilnikaŭ, čym čakaŭ jaho arhanizatar. Naprykład, na samarski telehram-kanał «Paŭnočnaha čałavieka» padpisanyja 7,2 tysiačy čałaviek, na novasibirski — 8,2 tysiačy, na pieciarburhski — 19 tysiač, a na maskoŭski — 41,5 tysiačy.
Skład udzielnikaŭ ruchu Mišy Mavašy pakazvaje, što «Paŭnočny čałaviek» staŭ svojeasablivym «siarednim varyjantam» siarod roznych płyniaŭ rasijskaha nacyjanalizmu. Tyja, kamu «Hramadstva budučyni» zdajecca zanadta intelektualnym, a «Ruskaja abščyna» — archaičnaj i zanadta pryviazanaj da RPC, iduć u ruch Mavašy.
Mnohija ŭdzielniki — heta maładyja ludzi, časta z futbolnaha fanackaha ruchu. Unutry hetaj kultury vysoka ceniacca «pravilnaje adzieńnie», spartyŭnaja forma i hatoŭnaść da vuličnych sutyčak. Dla ich «Paŭnočny čałaviek» staŭ pryvabnym, bo tut šmat sportu, dyscypliny i mahčymaści adčuć siabie častkaj «mužčynskaj supolnaści».
Da jaho taksama dałučajucca vieterany vajny i drobnyja pradprymalniki, jakija chočuć arhanizoŭvać sportplacoŭki, kulturnyja viečary, padtrymlivać svaich na froncie.
Asobnaja častka ŭdzielnikaŭ — heta ludzi, jakija cikaviacca nieajazyčnictvam, rodnavierjem abo «tradycyjnymi słavianskimi kultami», jakich adšturchoŭvaje pravasłaŭny kren «Ruskaj abščyny».
Jak ułady staviacca da ruchu «Paŭnočny čałaviek»
Aficyjnaha «sihnału» z Kramla pra toje, što «Paŭnočnaha čałavieka» treba padtrymlivać ci, naadvarot, dušyć, pakul niama. Ale na rehijanalnym uzroŭni ruch užo staŭ zručnym partnioram dla hubiernataraŭ i meraŭ.
Palittechnołah, blizki da Administracyi prezidenta, nazyvaje ruch «travajednym varyjantam» dla patryjotaŭ.
Jon tłumačyć: «Pa «Ruskaj abščynie» pajšli pytańni, źjavilisia prablemy z uładami. Tam zanadta šmat pravasłaŭnaha radykalizmu, žorstkich akcyj, samasudaŭ. Heta moža stać ryzykaj dla miascovych čynoŭnikaŭ.
A «Paŭnočny čałaviek» bolš kanjunkturny: sport, ćviarozaść, siamiejnyja kaštoŭnaści. Tamu hubiernatar ci mer moža ŭziać adździaleńnie pad kryło, pakazać svaju «patryjatyčnuju pracu z moładździu» — i pytańniaŭ ni ŭ kaho nie ŭźniknie. Pakul».
Na siońnia aficyjnuju rehistracyju majuć 26 pradstaŭnictvaŭ ruchu ŭ roznych rehijonach. Ich afarmlajuć jak niekamiercyjnyja arhanizacyi. Hałaŭnoj strukturaj stała varoniežskaja, jakoj naležyć i handlovaja marka ruchu.
Niekatoryja jačejki ŭžo atrymali dziaržaŭnuju padtrymku. U Varoniežy — amal miljon rasijskich rubloŭ na «paetyčny batł», u Krasnadary — pamiaškańnie ad meryi.
Znajomy Mišy Mavašy, udzielnik vajny z Ukrainaj, nie vyklučaje, što ruch moža pasprabavać «vyłučyć kahości ŭ Dziaržaŭnuju dumu» na vybarach 2026 hoda. Ale miarkuje, što z bolšaj imaviernaściu «Paŭnočny čałaviek» padtrymaje asobnych kandydataŭ, nie źviazanych z rucham, — «pierš za ŭsio SVAšnikaŭ». Tak u Rasii nazyvajuć udzielnikaŭ vajny z metaj zachopu Ukrainy.
Finalistak konkursu «Mis Biełaruś — 2025» vyvieli na scenu ŭ kaściumach z cytatami Łukašenki11
Kamientary