У Вільні на гарышчы дома, дзе жыў Браніслаў Тарашкевіч і былі офісы беларускіх арганізацый у 1920-я, знайшлі цікавыя архіўныя паперы
Гэтыя скрынкі з дакументамі некалькі дзесяцігоддзяў праляжалі на гарышчы дома па вуліцы Віленскай, 37 у Старым горадзе. Магчыма, яны ляжалі б там і даўжэй, калі б не рэканструкцыя дома. Дзякуючы шчаслівай выпадковасці скрынкі не аказаліся на сметніку, а трапілі ў рукі архівістаў, піша Delfi cа спасылкай на madeinvilnius.lt.
У гэтым доме ў савецкі час быў пашпартны стол МУС Кастрычніцкага раёна Вільні. Магчыма, што работнікі гэтай установы ў 1972 годзе склалі непатрэбныя дакументы ў скрынкі з-пад процівагазаў і перанеслі іх на гарышча. Такая здагадка звязана з тым, што ў адной са скрынак знойдзена фатаграфія аўтамабіля ВАЗ-2013, які пачалі вырабляць у 1972 годзе (відаць, здымак трапіў у дакументы выпадкова).
У скрынках знаходзяцца розныя дакументы НКВД ЛССР 1940-1941 гадоў, дакументы міжваеннага часу літоўскай паліцыі, сведчанні ваенных бежанцаў, якія прыехалі на тэрыторыю Літвы з Польшчы ў 1939-1940 гады, карткі людзей, якія былі ў вышуку. Акрамя таго, знойдзена шмат змятых і нявыкарыстаных бланкаў МУС Літвы міжваеннага перыяду, перыядычных выданняў і г. д.
Пры разборы скрынак былі зробленыя цікавыя знаходкі.
Міжваенныя аб'явы аб вышуку злачынцаў і ўзнагароджанні за іх злоў, у якіх захавалася ўнікальная лексіка. Ёсць і рэкамендацыі для кіроўцаў аўтамабіляў 1940-1941 гадоў паказваць паварот «рукой або адкрыццём дзверцы кабіны», а пры абгоне «сігналіць» і інш.
Тут ёсць і пусты пачак ад цыгарэт Vesta таго ж часу — для адных гэта непатрэбнае смецце, а для іншых рэдкі артэфакт з мінулага.
***
Менавіта ў гэтым доме ў 1923-1926 гадах жыў адзін з лідараў нацыянальнага руху Заходняй Беларусі, аўтар «Беларускай граматыкі» Браніслаў Тарашкевіч. Пра гэта можна даведацца, калі зірнуць на мемарыяльную дошку на фасадзе.
Таксама ў левым крыле дома ў розны час месціліся рэдакцыі радыкальных часопісаў, бюро Таварыства беларускай школы, Школьнай рады, Беларускі студэнцкі саюз. У некалькіх пакоях тут жылі кампазітар Антон Грыневіч і мастак Язэп Драздовіч.
Каментары