«Польшча ўжо не тая». Беларусы, якія доўга не ездзілі на закупы, здзівіліся цэнам і новым правілам
Пасля адкрыцця пунктаў пропуску «Бераставіца — Баброўнікі» і «Брузгі — Кузніца» паездкі з Беларусі ў Польшчу спрасціліся. Некаторыя беларусы, якія раней не адважваліся на надта ўжо цяжкое падарожжа, вырашылі наведаць Польшчу пасля доўгага перапынку. За гэты час злоты ўмацаваўся, а многія тавары апынуліся пад санкцыямі — і завезці іх у Беларусь нельга. Выданне Most знайшло турыстаў, якія даўно не прыязджалі ў суседнюю краіну, і спытала іх пра змены, якія яны заўважылі.
«Паляцеў нечы месячны заробак»
Марыя прыехала ў Беласток з Гродна ў госці да сяброў, а заадно вырашыла схадзіць на шопінг. Апошні раз жанчына была ў Польшчы ў 2022 годзе. І хоць віза ў беларускі была адкрытая яшчэ з вясны мінулага года, да паездкі яна не была гатовая — кажа, рабіць вялікае кола праз Брэст было нявыгадна ні па часе, ні з фінансавага пункту гледжання.
«Калі адкрылі «Кузніцу», адразу запланавала паездку. Тут жывуць мае сябры, якіх я даўно не бачыла. Ды і думала прыкупіць да навагодніх святаў што-небудзь для сям'і, дома — і сваякам будзе дарэчы».
Марыя памятае яшчэ часы, калі з Польшчы «цэлымі багажнікамі вывозілі туалетную паперу, парашкі, адзенне, каву, гарбату і прысмакі». Марыя сама купляла калісьці тут бытавую тэхніку для сваёй новай кватэры — ад электрачайніка да посудамыйнай машыны.
«Паездкі ў Польшчу заўсёды былі выгаднымі, асабліва калі аформіць ваты. У Auchan можна было купіць на 200 даляраў два вялікія вазкі прадуктаў, [бытавой] хіміі, адзення. Потым яшчэ 20% ці крыху больш — дакладна не памятаю — вярталася пры наступнай паездцы (у залежнасці ад тавару стаўка ПДВ у Польшчы вагаецца ад 5% да 23%. — Заўв. Most)».
У гэты прыезд Марыя абмяняла 300 еўра — гэта прыкладна 1260 злотых. Вялікага шопінгу не планавала — хацела купіць нешта незвычайнае, чаго «дакладна не купіш у Беларусі».
«У выніку я купіла некалькі навагодніх піжамаў, два вялікія адвэнт-календары з недарагой касметыкай для мамы і сястры, гарбату, шкарпэткі, трохі цукерак дзецям — такіх, якіх няма ў Беларусі. Нешта з навагодняга дэкору — свечкі і пару ёлачных цацак. У аптэцы купіла вітаміны, лекі і мазь. У выніку ў мяне засталося крыху больш за 100 злотых. Лічы, паляцеў нечы месячны заробак у Беларусі, а, па сутнасці, нічога асаблівага не купіла».
Цэны ў гандлёвым цэнтры здзівілі Марыю. Напрыклад, кава ў Auchan каштавала крыху даражэй, чым дома.
«Раней эканомілі сотні рублёў. Цяпер дробныя пакупкі амаль не даюць выгады. Можа, хтосьці ведае пралазы, закупляецца на рынку або афармляе ваты — тады ёсць выгада, але адназначна для мяне Польшча ўжо не тая».
«Такая цана ўжо некалькі гадоў трымаецца»
Для пажылых мужа і жонкі Васіля і Алены паездка ў Польшчу была галоўным чынам сямейнай. Іх унучка вучыцца на архітэктара ў адной з польскіх ВНУ. Апошні раз яны бачылі яе два гады таму, калі яна прыязджала на канікулы ў Беларусь.
Цяпер вяртацца дадому яна баіцца: «палохаюць допыты на мяжы, а ты ўжо і не ўспомніш, дзе мог засвяціцца». З закрытымі межамі пажылым людзям было складана пераадолець такую адлегласць, таму відэасувязь заставалася адзіным спосабам зносін.
«Едзем на дзень нараджэння ўнучкі. Усё астатняе ўжо не так важна», — кажа Васіль.
Пенсіянеры расказваюць, што, акрамя падарунка, вязуць унучцы торт з Беларусі і цэлы багажнік хатніх закатак.
«Баяліся везці торт, вядома. З гэтымі пастаяннымі зменамі правіл ніколі не ведаеш, што можна, а што не. Але ўзялі на свой страх і рызыку. Падумалі: калі што — выкінем. Вельмі хацелася парадаваць унучку яе любімым тортам «Напалеон» — у Польшчы такога дакладна не купіш».
Беларусы зайшлі ў краму купіць прадукты да стала і здзівіліся, што цэны на свежае мяса амаль не змяніліся.
«У нас у Беларусі цэны на мяса растуць пастаянна. Асабліва перад навагоднімі святамі — на ялавічыну, свініну, качку, індыка. А тут, у «Бядронцы», зайшлі на акцыю: лапатка па 9 злотых. Мне здаецца, такая цана ўжо некалькі гадоў трымаецца», — кажа Алена.
У Беларусь пенсіянеры плануюць вяртацца з пустымі рукамі.
«Цэны тут — амаль як дома. Калі жывеш у Польшчы і атрымліваеш тут заробак — нармальна. А нам з нашай беларускай пенсіяй усё дорага. Думалі купіць мужу тэлефон тут недарагі, але ўнук сказаў, што тэхніку вывозіць нельга. Каб гэта зрабіць, трэба дастаць са скрынкі, зняць абарону, уставіць SIM-карту — увогуле вывозіць як свой асабісты. Можа, у Беларусі возьмем у растэрміноўку — так прасцей».
Шмат імігрантаў і дарагая арэнда
Іне 25 гадоў. Польшча для яе заўсёды была транзітнай краінай — дзяўчына шмат падарожнічае з вылетам з Варшавы. Раней, калі былі шоп-туры, яна прыязджала ў гандлёвыя цэнтры і шпацыравала па крамах. Цяпер беларуска прыехала ў Беласток па асабістых справах, а заадно вырашыла схадзіць у гандлёвыя цэнтры — сваякі і сябры далі ёй спіс заказаў.
«Шмат чаго трэба было купіць у аптэцы, хтосьці прасіў цацкі дзецям пад ёлку. Цяпер зрабіць візу складана, таму просяць часта ў тых, хто ездзіць, прывезці лекі ці нешта іншае. Ёсць баеры, але яны бяруць грошы за свае паслугі», — тлумачыць Іна.
Цэны яна не параўноўвала дэталёва, таму што спіс быў абмежаваны канкрэтнымі таварамі, якіх няма ў Беларусі. Але агульныя ўражанні пра Польшчу змяніліся:
«Раней многія знаёмыя разглядалі Польшчу як недарагі спосаб пераехаць у Еўропу: недалёка ад дома, цэны невысокія, магчымасцяў шмат. Для маладых гэта быў ідэальны пачатак. Цяпер усе бачаць, як змянілася сітуацыя: шмат імігрантаў, арэнда кватэр высокая. Не ведаю, як з працай, але думаю, там таксама праблемы будуць».
«Пакуль не іду ў «Жабку». Але цяжка рабіць настолькі мала». Як жывецца мужам айцішніц у эміграцыі
«Паўгода чакання, мінус $1200 — і ніякай візы». Як беларусы зараз адкрываюць «шэнген»
Беларусы ў Польшчы займаюць другое месца сярод іншаземцаў паводле іпатэчных крэдытаў
«Пяты год жыву ў Польшчы, і ні разу не сутыкнуўся са «спердаляй» — штодня я тут бачу іншае»
Каментары