«Upaŭ na kaleni i zapłakaŭ». Ukłaŭ u ciaplicu ź ciulpanami bolš za 400 tysiač rubloŭ, a jana zhareła za adnu noč
Vypalenaja ziamla, abvuhlenyja ścieny i horka miortvych kvietak — usio, što zastałosia ad vialikaha parnika, u jakim Dźmitryj vyroščvaŭ ciulpany da śviata. Minčanin zaniaŭsia hetym biźniesam usiaho hod tamu. Ukłaŭ šmat sił i hrošaj. Vieryŭ, što sprava vyharyć. I jana vyhareła, ale litaralna: na ŭčastku adbyŭsia strašny pažar, jaki źniščyŭ nie tolki samu ciaplicu, ale i čałaviečuju maru, piša Onliner.
Jak usio pačynałasia?
Jašče paru hadoŭ tamu Źmicier naŭrad ci moh ujavić siabie, jak razhulvaje siarod sotniaŭ tysiač ciulpanaŭ, jakija sam ža budzie vyroščvać.
— Ja razmaŭlaŭ ź imi, jak ź dziećmi, i kožnamu butonu, jaki raspuściŭsia, radavaŭsia bolš, čym pieršamu ŭradžaju ahurkoŭ i pamidoraŭ na dačy, — dzielicca mužčyna.
Jon pavolna ahladaje svaju ciaplicu, jakaja pieratvaryłasia ŭ hurbu sčarniełych abłomkaŭ. Tvar užo nie vykazvaje nijakich emocyj — tolki sumnyja błakitnyja vočy vydajuć, što jon pieražyŭ, kali ŭsiaho za paru hadzin straciŭ usio, nad čym pracavaŭ apošni hod.
Stanavicca kvietkavodam biełarus nie płanavaŭ. Bolšuju častku žyćcia jon pryśviaciŭ hruzapieravozkam. Kali biźnies pačaŭ pacichu zhasać, pryjšłosia šukać novyja šlachi.
— Paznajomiŭsia z susiedam pa dačy, jaki jakraz zajmajecca kvietkami. Jon paraiŭ pabudavać ciaplicu. U mianie byli nievialikija nazapašvańni — chacieŭ kupić kvateru dla dački. My ź siamjoj abmierkavali i vyrašyli: treba sprabavać. Usio ž sprava cikavaja, a hałoŭnaje — prybytkovaja.
U pasiołku Piekalin, što niedaloka ad aeraporta, Źmicier znajšoŭ učastak ziamli: 47 sotak sa starym anharam abyšlisia jamu amal u 100 000 rubloŭ. Kaliści na hetaj terytoryi vyroščvali bulbu, mužčynu ž treba było ŭładkavać usio tak, kab tut raspuścilisia ciulpany.
— Va ŭsim mnie dapamahała siamja — žonka, syn, dočki, siostry, a jašče siabry. Na ŭčastku navat śviatła nie było, my sami padklučali elektryčnaść, ciahnuli novuju pravodku. U anhary my zrabili techničnuju zonu, dzie pavinny byli zrazać i kamplektavać kvietki. Tamaka ž znachodzilisia topačnaja i maleńkaja kuchnia z usim nieabchodnym. Chaciełasia, kab usio było pa-chatniamu.
Stary hruzavy kantejnier pieratvaryŭsia ŭ pramysłovy chaładzilnik, dzie płanavali zachoŭvać zrezanyja kvietki da taho, jak jany trapiać u ruki pakupnikoŭ. Vialiki parnik taksama rabili samatuham. Da śniežnia ramontnyja raboty zaviaršylisia — čas byŭ bracca za vysadžvańnie raślin.
— Ja ryzyknuŭ i vykarystaŭ hałandskuju technałohiju vyroščvańnia ciulpanaŭ na hidraponicy. Takoha ŭ Biełarusi praktyčna nichto nie robić, — zapeŭnivaje surazmoŭca i nakiroŭvajecca da šerych kantejnieraŭ, jakija cudam zachavalisia paśla pažaru. — Biarom adnu takuju skryniu — bačycie na dnie śpiecyjalnyja ihołački? Na ich i pryšpilvajucca cybuliny. Usio heta zalivajecca vadoj, jakaja ŭ dalejšym traplaje ŭnutr z dapamohaj kropielnaha palivu, a ŭsio lišniaje sychodzić praz drenažnyja adtuliny. Pastupova ŭ cybulin farmujecca karaniovaja sistema, zatym ź`iaŭlajucca ściobły, liście, butony… Padobnaja mietodyka paskaraje i mocna palahčaje praces: nie treba ciahać ciažkija skryni ź ziamloj vahaj u 15—20 kh.
Dźmitryj zamoviŭ 240000 cybulin i vysadziŭ ich za siem dzion (tut znoŭ spatrebilisia ŭmiełyja ruki svajakoŭ).
— Pastaŭščyk pajšoŭ nasustrač i daŭ cybuliny bieź pieradapłaty. Damovilisia, što hrošy viarnu paśla prodažu kvietak. Kožnaja cybulina kaštavała kala 95 kapiejek, tak što suma atrymałasia niemaleńkaja. Ale hetyja vydatki pavinny byli akupicca: na vulicy ja źbiraŭsia pradavać ciulpany pa 3,5 rubli za štuku. I heta navat nižej za siaredni košt na rynku — sioleta jon budzie kala 5 rubloŭ. Z-za niepahadzi ŭ Niderłandach nie ŭsie pastaŭščyki vykanali svaje abjomy, i cybulina padaražeła na 30%. U nastupnym hodzie košt moža vyraści jašče na 20%, a razam ź im i košt kvietak.
Dalej — štodzionny dohlad. Ranicaj Źmicier pryjazdžaŭ na svaju płantacyju, kab uklučyć kropielny paliŭ, padpalić kacioł. Padkidvać u jaho drovy treba było kožnyja try-čatyry hadziny, kab u ciaplicy zachoŭvałasia pastajannaja tempieratura na ŭzroŭni +13-15℃. Inakš kvietki zdarovymi i pryhožymi nie vyrastuć. Tak što bolš za miesiac minčanin sačyŭ za svaim parnikom i tołkam nie spaŭ pa načach.
— Pałovu kvietak płanavaŭ adhruzić na aptovy skład, astatniaje — pradavać u roźnicu. Kab lehalna stajać na adnoj z handlovych kropak u Minsku, ja atrymaŭ u sielsaviecie daviedku ab tym, što źjaŭlajusia vytvorcam. Pryjazdžała kamisija, ličyła kolkaść cybulin — usio surjozna. Pa novym zakanadaŭstvie, biez takoj papierki ja nie zmoh by hetaha rabić. Jak ja zrazumieŭ, dyk dziaržava zmahajecca ź pierakupščykami, jakija vyroščvajuć try tysiačy ciulpanaŭ, jašče dziesiać nabyvajuć na rynku i pry hetym daviedku atrymlivajuć na trynaccać.
Pieršyja kvietki raspuścilisia ŭ pačatku lutaha — Dźmitryj zrezaŭ ich dla budučych bukietaŭ, źmiaściŭ u chaładzilnik… Pry pasadcy cybulin raźličyŭ usio tak, kab ciulpany śpieli pastupova, na praciahu dvuch-troch tydniaŭ, i da 7 sakavika ŭsio było hatova da prodažu.
Ale hetym płanam nakanavana było zhareć i raźlaciecca popiełam — nočču 7 lutaha na ŭčastku zdaryŭsia pažar.
Noč, jakaja źmianiła ŭsio
— Toj dzień prachodziŭ jak zvyčajna, — uspaminaje mužčyna. - Kala dźviuch hadzin nočy ja pratapiŭ kacioł i viarnuŭsia na daču. U 03:40 mianie razbudziŭ zvanok susieda — jon žyvie pobač ź ciaplicaj. «Tvoj parnik haryć», — prakryčaŭ jon u trubku. Ja pryjechaŭ na miesca praź niekalki chvilin. Usio było ŭ ahni.
Strymlivać emocyi Źmicier nie moh: darosły mužčyna ŭpaŭ na kaleni i zapłakaŭ. Ubačanaje ŭzrušyła minčanina tak mocna, što ŭ jaho zdaryŭsia mikrainsult. Da hetaha času adčuvaje siabie drenna, ale vyhladu nie padaje.
— Cisk padskočyŭ da 220… Chutkaja chacieła zabrać mianie ŭ špital, ale ja admoviŭsia: chacieŭ choć niešta vyratavać!
Na dapamohu kvietkavodu pryjšła ŭsia vioska. Chtości vynosiŭ z padpalenaha parnika skryni z kvietkami, chtości pryhnaŭ svaje hruzavyja mašyny dla ich transpartavańnia, a chtości vyłučyŭ dla zachoŭvańnia ciulpanaŭ volny pakoj u chacie, haraž ci sklep.
— Ciulpany vyvozili da samaha viečara. Atrymałasia vyratavać prykładna pałovu. Kvietki taksama adčuli mocny stres: ranicaj na vulicy było -10℃. Tamu daloka nie ŭsie vyžyvuć, — uzdychaje Dźmitryj.
Ratavalniki tušyli pažar kala čatyroch hadzin — u niekatorych navat kaski raspłavilisia ad takoj vysokaj tempieratury. Ahoń źniščyŭ praktyčna ŭsio až da ŭpakovačnaj papiery i kardonnych karobak, jakija pryjechali siudy za paru dzion da trahiedyi.
— Zhareŭ i kvadracykł, jaki mnie padaryli na 55-hodździe. Ja vaziŭ na im drovy.
Što mienavita stała pryčynaj trahiedyi, pakul niezrazumieła. Papiaredniaja viersija MNS — karotkaje zamykańnie elektrapravodki. A kali dakładniej, «zaiskryŭ» stary bytavy chaładzilnik, jaki stajaŭ na kuchni ŭ anhary. Źmicier pryvioz jaho z domu. Havoryć, pracavaŭ dobra i padazreńniaŭ nie vyklikaŭ.
— Da hetaha času nie mahu pavieryć, što sprava ŭ pravodcy. Bo jana była novaja!
Svaju majomaść biełarus zastrachavać nie paśpieŭ.
— Dumaŭ pra heta, ale niejak usio zakruciłasia. Nie chapiła času ŭsim hetym zaniacca. Ciapier škaduju. Płaciŭ by $1000 u hod i nie viedaŭ by prablem — heta kapiejki ŭ paraŭnańni z tym, što ja straciŭ.
Ci jość nadzieja?
Ukłaŭ Źmicier u svaju spravu vialikuju sumu — bolš za 400 000 rubloŭ. Sabrać pieršyja viarški ź biźniesu, jaki abiacaŭ stać prybytkovym, nie paśpieŭ, jašče i pavinien zastaŭsia — za cybuliny, parnik. Jak budzie raźličvacca z pastaŭščykami, pakul nie viedaje.
— Pasprabuju pradać toje, što nie zahinie. Na žal, technałohija vyroščvańnia ŭžo parušana: kvietki stajać u pamiaškańniach ź nieprydatnaj tempieraturaj. Sami cybuliny pavinny znachodzicca ŭ prachałodzie, a ściobły ź pialostkami — u ciaple. A ŭ nas, naprykład, častka ciulpanaŭ zachoŭvajecca ŭ haścinicy, dzie nie tolki ŭstalavanyja ciopłyja padłohi, ale jašče i pavietra nahravajecca da +18℃. Z-za hetaha cybuliny pačynajuć sochnuć.
Ale ciulpany, jak i sam Dźmitryj, tak prosta nie zdajucca: nasupierak usim anamalijam nadvorja, kvietki raskryvajuć svaje butony i rychtujucca paradavać jakuju-niebudź panienku 8 sakavika.
— Pacichu zrazajem ź siabrami i svajakami zdarovyja ciulpany, źbirajem bukiety i adpraŭlajem znajomamu ŭ Minsk — jon vyzvaliŭ dla ich kutok u svaim pramysłovym chaładzilniku. Spadziajusia, niamała kvietak usio ž udałosia vyratavać i jany buduć dobrymi. Niajakasny tavar ja pradavać nie budu.
Žadajecie kupić u Źmiciera ciulpany ci ich cybuliny, kab potym vyroščvać kvietki samastojna? A moža, prosta hatovy dapamahčy? Jość niekalki sposabaŭ:
- možna napisać hetamu akaŭntu ŭ TikTok;
- možna daviedacca numar telefona, napisaŭšy na poštu [email protected] ci ŭ telehram-bot.
Kamientary
Jeŝio i na strachovku dienieh zažał.
Karma viernuła dołžok.