Adna z arhanizatarak žanočych maršaŭ Nastaśsia Kaściuhova pačała vykładać u niderłandskim univiersitecie
Nastaśsia Kaściuhova, dačka palitźniavolenaj palitałahini Valeryi Kaściuhovaj, niekalki hadoŭ pracavała ŭ Ofisie Śviatłany Cichanoŭskaj. U 2023 hodzie dziaŭčyna pačała zajmacca kansultacyjami pa stratehičnych kamunikacyjach, a paźniej i vykładać ich dla niderłandskich i biełaruskich studentaŭ. «Naša Niva» raspytała jaje pra heta.
Ciapier Nastaśsia — zaprošanaja lektarka va Univiersitecie Amsterdama (Universiteit van Amsterdam). Heta pazicyja biez pastajannaj zaniataści. Zaduma ŭ tym, što śpiecyjalist-praktyk razava pryjazdžaje da hrupy studentaŭ.
Anastasija ŭžo praviała niekalki takich zaniatkaŭ i ciapier abmiarkoŭvaje z univiersitetam mahčymaść stvaryć svoj rehularny kurs. Sama aktyvistka vučyłasia ŭ EHU na prahramie «Miedyja i kamunikacyja», ale nie skončyła.
«Asablivaść dobraj adukacyi ŭ tym, kab zaprašać praktykaŭ, jakija prosta ciapier na žyvym poli ekśpierymientujuć z tym, pra što jany raspaviadajuć.
Tamu vielmi šmat takich historyj, kali zaprašajuć jak lektara kahości, chto nie maje vysokaj akademičnaj stupieni. Heta absalutna narmalnaja praktyka. Mnie zdajecca, jana pavinna być narmalnaj paŭsiul, u tym liku i ŭ Biełarusi», — raspaviadaje jana.
Historyja vykładańnia pačałasia dla Kaściuhovaj z udziełu ŭ doktarskaj pracy studentki inšaha hałandskaha ŭniviersiteta — Dziaržaŭnaha amsterdamskaha (Vrije Universiteit Amsterdam). Taja dziaŭčyna pisała navukovuju pracu pra hramadskija ruchi, i tyja, chto ŭdzielničaŭ u jaje intervju, vystupali na abaronie dypłoma.
Pramova Anastasii spadabałasia hałandskamu prafiesaru, i jon zaprasiŭ jaje pravieści lekcyi dla svaich studentaŭ.
«Prapahanda demakratyčnych kaštoŭnaściaŭ — usio taja ž prapahanda»
Sa studentami jana razmaŭlaje ab stratehičnych kamunikacyjach — asabliva pra toje, jak uładkavany masavyja ruchi i kamunikacyja ŭ ich. Asobna na zaniatkach jany raźbirajuć prykłady postsavieckich krain, u tym liku Biełarusi.
«U zachodnim śviecie «stratehičnaja kamunikacyja» — heta toje, što vykarystoŭvajuć, kab nie kazać słova «prapahanda». Prydumali pryhožaje słovazłučeńnie, jakoje hučyć bolš niejtralna», — tłumačyć Kaściuhova.
U našym rehijonie słova «prapahanda» sapsavanaje, kaža jana. I źviazana heta pieradusim sa stalinskaj i hitleraŭskaj palitykaj.
«Ale ž prapahanda demakratyčnych kaštoŭnaściaŭ — usio taja ž prapahanda. Prosta tut nibyta pra dobraje, a tam — pra drennaje. Ale heta zaŭsiody, ahułam, pra adno».
«Biełaruskija studenty dumali, što buduć uznaharodžanyja za sam fakt starańnia»
Śpiecyjalistka vykładaje i dla studentaŭ BICEB — škoły ekanomiki i biznesu ad daśledčaha centra BEROC. Ale tam fokus jaje lekcyj — na kamunikacyjach u markietynhu.
Jana adznačaje, što biełaruskija studenty ŭ Jeŭropie šmat u čym padobnyja da hałandskich. U ich, kaža Anastasija, vysoki ŭzrovień unutranaj svabody.
«Jany nie bajacca zadavać pytańni, nie bajacca zdavacca nierazumnymi, prasić niejkaj lišniaj uvahi da siabie. Jany prosta dumajuć pra toje, što im jak studentam treba, i nie saromiejucca patrabavać hetaha ad śvietu».
Ale roźnica jość z tymi, chto vučycca ŭ Biełarusi. Ź imi Anastasija pierasiakałasia na roznych konkursach. Tady joj zdałosia, što jany vielmi pracavityja, ale niekankurentazdolnyja.
«Jany nibyta dumali, što buduć uznaharodžanyja za sam fakt starańnia. Było vidać, što jany pastaralisia. Mnie zdajecca, heta niejkaje myśleńnie, jakoha nie pavinna być u sučasnych dziaciej, u biełaruskaj adukacyi ŭ tym liku — nie za starańnie ŭznaharodžvajecca čałaviek. Heta nie tak pracuje. (…)
Jany — małajcy, što ahułam dajšli da niejkaha konkursu. Ale jany prosta nie zdoleli siabie prajavić na hetym konkursie».
«Nie dumaju, što ŭ demakratyčnych siłaŭ na siońnia ŭvohule staić meta zachoplivać bolš šyrokuju aŭdytoryju»
Aktyvistka zaraz kansultuje arhanizacyi pa vybudovie kamunikacyjnaj stratehii. Pa svajoj pracy jana adznačaje, što dla biełaruskaj aŭdytoryi dobra pracuje pazityŭny, nacyjanalna aryjentavany kantent. A palityčnaja tema — kali jana ŭraŭnavažanaja i razhladaje pytańnie ź niekalkich bakoŭ.
«Ja dumaju, što heta źviazana ź vialikaj stomlenaściu ad padziej, jakija nijak nie dadajuć niejkaha spakoju, pradkazalnaści».
Demakratyčnyja siły Biełarusi zaraz, ličyć Anastasija, narmalna arhanizoŭvajuć svaju kamunikacyju, kali ich aŭdytoryja — aktyvisty ŭ emihracyi.
«A kali meta — zachoplivać bolš šyrokuju aŭdytoryju, u tym liku nie aktyvisckuju, a depalityzavanuju, i ŭžo tym bolš aŭdytoryju ŭ Biełarusi, to tady pamyłak šmat. Ale ja nie dumaju, što takaja meta na siońnia uvohule staić».
Raźličvać na emihracyjny aktyŭ moža być karysna tady, kali chočacca palepšyć žyćcio biełarusaŭ za miažoj. Na dumku Anastasii, u palityka za miažoj zastajecca dva šlachi — stanavicca palityčnym aktyvistam ci damahacca viartańnia dadomu.
«Palityčny aktyvist — heta čałaviek, jaki vielmi cikavicca padziejami ŭ krainie, sprabuje dasiahnuć čahości roznymi sposabami. U palityka jość ułada i resurs. (…) A kali jašče niama, jon za jaje zmahajecca i abiacaje niešta ludziam, jakija hatovyja jaho padtrymać.
Mnie zdajecca, u nas ciapier skłałasia takaja situacyja, što ŭ nas nie adbyvajecca nijakaj baraćby za ŭładu. Nichto ž nie zmahajecca ciapier z režymam u Minsku za ŭładu.
Ale pry hetym adbyvajecca jak by reštkavy efiekt… Jak byccam by baraćba za ŭładu jość, jak byccam chtości zmahajecca nasamreč za kresła ŭ Minsku. Choć mnie zdajecca, što baraćba za ŭładu ŭ Minsku adbyvajecca ŭžo z Maskvoj, i nie tymi siłami».
Ciapier čytajuć
Kachanak Anžaliki Mielnikavaj — ahient biełaruskich śpiecsłužbaŭ z pašpartam prykryćcia53
Kamientary
Demahoh heta byŭ važny i adkazny čałaviek u hrečaskim polisie. Publična tłumačyŭ narodu sens zakonaŭ, i čamu jany byli pryniatyja. A taksama zakonaprajektaŭ. A to potym ža narod nahałasuje na svaju hołavu...
Jak ža nie chapaje siońnia sapraŭdnych demahohaŭ!