Chronika siami hadoŭ (1994—2001)

Chronika siami hadoŭ

1994—2001

1994

1 śniežnia

Na sesii Homielskaha abłsavietu Alaksandru Łukašenku zadajuć pytańnie, čamu Viarchoŭny Saviet nie razhladaje zakonaprajektaŭ, jakija prapanujucca fondam Lava Sapiehi. Alaksandar Łukašenka adkazvaje, što nia čas razhladać inicyjatyvy tavaryša Lava Sapiehi, chaj toj, maŭlaŭ, pačakaje... Viktar Šałkievič adkaža na heta “Baladaj pra tavaryša Sapiehu”.

Na płoščy, zamiecienaj śnieham,

Časoŭ tak ź piaci da šaści

Stajaŭ raźniaščasny tavaryš Sapieha

Na dlinnam i skolzkam puci…

…Imieju ja ŭłaść i atradu,

Zabyŭ pra nudu i biadu.

Kudy ža ciapier, jadry jejo mamu,

Krainu svaju paviadu?

22 śniežnia

U Miensku hazety “Źviazda”, “Narodnaja hazieta”, “Sovietskaja Biełoruśsija” vyjšli ź biełymi plamami na miescy dakładu Antončyka, jaki vykryvaŭ karupcyju ŭ Łukašenkavym atačeńni.

27 śniežnia

Nielehalna, nakładam 100 tys. asobnikaŭ, vyjšaŭ numar hazety “Svaboda” (adbitaj “u drukarni imia Alaksandra Łukašenki”) z poŭnym varyjantam dakładu Siarhieja Antončyka i paemaj Viedźmaka Łysahorskaha “Łuka Mudziščaŭ — prezydent”.

Naš prezydent Łuka Mudziščaŭ

(Daruj nam, Puškin, volny ton)

Mieŭ duža hroznyja vusiščy

I nadta sipły baryton.

Jon byŭ dyrektaram saŭhasu —

Nadojvaŭ reki małaka,

Davaŭ dziaržavie bulbu, miasa...

«Čyrvonym panam» byŭ Łuka.

Umieła kiravaŭ? Niaŭmieła?

Chaj skažuć kuryca i huś.

Dy dumka ŭ hałavie zasieła:

«Ja osčastlivlu Biełaruś».

1995

4 studzienia

U Miensku para dziasiatkaŭ čałaviek vyjšli na plac Niezaležnaści z patrabavańniem spynić hanieńni na svabodnuju presu ŭ Biełarusi. Akcyja była žorstka razahnanaja čatyrma ŭzvodami amonaŭcaŭ pad kamandavańniem padpałkoŭnika Francuzava. Žorstka źbity prafesar BDEU Mikoła Savicki.

Studzień

Pieršy namieśnik Hienprakurora Ŭ.Kandraćjeŭ uzbudziŭ kryminalnuju spravu suprać hr.V.Łysahorskaha pa fakcie publikacyi ŭ hazecie “Svaboda” paemy “Łuka Mudziščaŭ — prezydent”.

15 lutaha

Hazeta “Svaboda” nadrukavała vierš “Łuka Mudziščaŭ adkazvaje Viedźmaku Łysahorskamu”.

Chto kanfrantacyi nia iščet,

Ciem kanstrukciŭnyj dam atviet.

Puść ja Łuka, puść ja Mudziščaŭ,

No ja iščo i prezidzient!

Što nada na etapie etam?

Chalaŭny haz, niefć za piatak.

Nam, biednym, niščym i raździetym,

Rasija dast za prosta tak…

3 krasavika

U Miensku ŭłady spynili pracu 8 kanału telebačańnia — liberalnaha i patencyjna niebiaśpiečnaha dla režymu.

11 krasavika

Deputaty apazycyi BNF pratestujuć u parlamencie suprać uchvaleńnia bolšaściu prezydenckaj inicyjatyvy nakont referendumu pa źmianieńni symboliki krainy i statusu biełaruskaj movy i abviaščajuć haładoŭku.

Ad imia apazycyi BNF da parlamentu źviartajecca Zianon Paźniak. “Spadary deputaty!.. Što ž prapanujecie vy ciapier razam z vašym prezydentam, jakoha vy prydumali, spadary namenklaturnyja deputaty? Što prapanujecie vy ciapier, “pad zasłonu”, u kancy vašaj biasplonnaj, razburalnaj dziejnaści? Abrabavaŭšy narod, vy, topčučy Kanstytucyju i zakon, prapanujecie jamu referendum ab jaho śviatoj biełaruskaj movie, ab jaho histaryčnym ściahu i hierbie va ŭmovach žabractva, biaspraŭja, infarmacyjnaj blakady i poŭnaha biezzakońnia. Abrabavaŭšy narod, vy hatovy pradać niezaležnaść jaho Baćkaŭščyny, kinuć jaho pad ekspluatacyju i raspravu svajoj i zamiežnaj mafii. Voś vynik vašaj piacihadovaj dziejnaści. My, deputaty Apazycyi Biełaruskaha Narodnaha Frontu, pratestujem suprać ździeku z našaha narodu, z našaj Ajčyny, Kanstytucyi i zakonaŭ Respubliki Biełarusi. Vyčarpaŭšy ŭsie mahčymaści, u znak pratestu suprać antyzakonnaści i zhubnaści vašych dziejańniaŭ, my abjaŭlajem haładoŭku tut, u centry zali. Pačynajem jaje ciapier, z hetaj chviliny. My patrabujem vykanańnia Kanstytucyi, zakonaŭ Biełarusi, svabody słova i likvidacyi cenzury, spynić rabavańnie narodu i Baćkaŭščyny. Z.Paźniak, S.Antončyk, Ł.Barščeŭski, Ju.Bieleńki, I.Hiermiančuk, V.Hołubieŭ, B.Hiunter, Ł.Dziejka, Uł.Zabłocki, Ł.Zdanievič, M.Kryžanoŭski, M.Markievič, V.Małaška, S.Navumčyk, S.Papkoŭ, P.Sadoŭski, A.Trusaŭ, A.Šut”.

Deputaty BNF raźmiaścilisia naŭprost la trybuny. Ale ŭ noč z 11 na 12 krasavika jany byli hvałtam vykinutyja z Avalnaj Zali specnazaŭcami ŭ maskach.

12 krasavika

AMON žorstka razahnaŭ biełaruskich hramadzianaŭ, što pryjšli pad bieł-čyrvona-biełymi ściahami na pł.Niezaležnaści ŭ Miensku pratestavać suprać hvałtu nad deputatami. “Biełarusiaj kiruje chunta”, — kaža Vasil Bykaŭ.

12 traŭnia

U Miensku ŭ Kupałaŭskim teatry na pakazie “Tutejšych” Janki Kupały paśla ŭzdymu bieł-čyrvona-biełaj stužki hledačy paŭstavali ź miescaŭ i stali vyhukvać “Žyvie Biełaruś!” i “Hańba łukašenkaŭskamu referendumu!”. Uźnikaje dobraja tradycyja na hetym spektakli padčas uzdymu dźviuch biełych i čyrvonaj stužki ŭstavać i vitać ich vokličam “Žyvie Biełaruś!”

14 traŭnia

Ułady vymušanyja sfalšavać vyniki referendumu pra movu, symboliku i zamiežnapalityčnuju aryjentacyju krainy, kab atrymać stanoŭčy dla siabie vynik. Pra pamiery falsyfikacyjaŭ śviedčyć toj fakt, što ŭ Miensku ŭ referendumie biare ŭdzieł tolki 52% vybarcaŭ, a ŭsiaho ŭ krainie — 64%, za košt prymusovaha hałasavańnia i miortvych dušaŭ. Dziejačy kultury i nacyjanalnaja intelihiencyja admaŭlajucca pryznać vyniki referendumu.

21 traŭnia

Probašč kaściołu ŭ Miorach Jo.Piatrajcis “pavinšavaŭ” viernikaŭ z vynikami referendumu, “sa źmienaj kryža Chrysta na zorku Šatana na dziaržaŭnym hierbie”. U kaściole nia miesca ludziam, jakija prahałasavali na referendumie za heta! — abviaščaje jon u kazani.

24 traŭnia

Studenty BDU zładzili akcyju pratestu pad voknami prezydenckaj administracyi. Napačatku jany chadzili z zakładzienymi za hałavu rukami, symbalizujučy palicejskuju krainu, i trymali dołu čyrvona-zialony ściah, jaki paśla ŭpryhožyŭ hramadzkuju prybiralniu ŭ Centralnym skveryku (“na panikoŭcy”), a prykancy akcyi byŭ padrany na šmatki. Amonaŭcy razahnali akcyju dubinkami i aryštavali 20 čałaviek.

25 traŭnia

Kiraŭnik biełaruskaha radyjo Ŭładzimier Jadrancaŭ zabaraniŭ vypuskać u eter pieśniu Kasi Kamockaj “Prezydent, idzi damoŭ!” i pieśni Kasi ŭvohule.

21 červienia

Mienskija ŭłady zabaranili śviatkavać Kupalle ŭ parku imia Horkaha. Narod źbirajecca, niahledziačy na zabaronu, i śpiavaje razam z Kasiaj Kamockaj “Prezydent, idzi damoŭ!”.

26 lipienia

U Kochanavie na kominie zavodu budmatarjałaŭ (vyšynioj 50 m) źjaviŭsia bieł-čyrvona-bieły ściah. Try tydni nichto nie ryzykavaŭ padymacca pa trubie ź iržavymi skobami, kab źniać jaho.

Źjaviŭsia nacyjanalny ściah i nad budynkam Lidzkaha harvykankamu.

Usie hady łukašenkaŭskaha kiravańnia ludzi va ŭsioj krainie buduć pratestavać, uzdymajučy bieł-čyrvona-biełyja ściahi na svaich damach i ŭ ludnych miescach, — usich vypadkaŭ niemahčyma pieraličyć.

27 lipienia

U Loźnie na budynku rajbytkambinatu niejki nikomu nie viadomy “Miron”, jaki stanie sapraŭdnaj lehiendaj nacyjanalnaha supracivu, vyviesiŭ svoj pieršy ściah.

U Miensku niekalki tysiačaŭ čałaviek pad sotniami bieł-čyrvona-biełych ściahoŭ uziali ŭdzieł u śviatkavańni Dnia Niezaležnaści — jašče dziaržaŭnaha śviata, ale ŭžo amal ihnaravanaha ŭładami. Milicyja aryštoŭvaje 20 čałaviek.

Lipień

Lavon Volski piša «Partyzanskuju»:

My partyzany, lasnyja braty,

My partyzany, z vajnoj my na ty,

My partyzany, lubim naš kraj,

Ačyścim naš kraj ad čužynskich zhraj!

17 žniŭnia

Zastrajkavali mienskija metrapalitenaŭcy. Aficyjnaja prapahanda lamantuje pra ichnyja vialikija zarobki. U Homieli tymčasam raspačaŭsia strajk kiroŭcaŭ tralejbusaŭ. 20 žniŭnia Łukašenka zahadvaje zvolnić strajkoŭcaŭ, zajaŭlajučy: “…hetyja siły chočuć zrabić tak, jak u Polščy, dzie “Salidarnaść” źmiała struktury i pryjšła da ŭłady”. Na ich miesca nabirajucca strajkbrejkiery z Voršy, a taksama Maskvy i Pieciarburhu.

21 žniŭnia

U Miensku la budynku Svabodnaha prafsajuzu amonaŭcy aryštavali 20 aktyvistaŭ Svabodnaha prafsajuzu i strajkoŭcaŭ-metrapalitenaŭcaŭ, u tym liku staršyniu Svabodnaha prafsajuzu metrapalitenu Ŭładzimiera Makarčuka i staršyniu prafsajuzu čyhunkavaha transpartu Mikałaja Kanacha. Viečaram u siadzibie SPB praviedzieny pieratrus. Siarod kanfiskavanych rečaŭ — karykatura z vyjavaj kałhaśnika, padazrona padobnaha da prezydenta krainy.

5 vieraśnia

U Bieraści aryštavany numar niezaležnaj hazety “Šlach” z karykaturaj, na jakoj vusata-łysavaty mužčyna trymaje ŭ rukach vianok, padobny da hierba Biełarusi z podpisam: “Ja zrabiŭ usio, što moh”.

22 kastryčnika

U Ńju-Jorku, na placy Daha Hameršelda, la budynku AAN, padčas Hieneralnaj Asamblei AAN amerykanskija biełarusy (200 čałaviek) zładzili demanstracyju pratestu suprać represijaŭ u Biełarusi. Demanstranty trymali bieł-čyrvona-biełyja ściahi i plakaty: “Łukašenka — pryhniatalnik Biełarusi”, “Nie” — adnaŭleńniu savieckaj imperyi”, “Dałoŭ łukašyzm” i h.d. Potym manifestanty prajšli vulicami Ńju-Jorku, śpiavajučy “My vyjdziem ščylnymi radami”.

1996

6 lutaha

U faje histfaku BDU studenty spalili čyrvona-zialony ściah. Z taje pary administracyja histfaku vymušanaja chavać abaviazkovy dla dziaržaŭnaj ustanovy ściah pad škłom.

15 sakavika

U Loźnie ŭnačy Miron vyviesiŭ bieł-čyrvona-bieły ściah na sarakametrovaj trubie rajbytkambinatu — samym vysokim zbudavańni horadu. Da ściaha byŭ prymacavany arkuš papiery z tekstam: “Kali ty biełarus, padymisia z kaleń. Dosyć hańbić siabie pierad pamiaćciu prodkaŭ! Kali ž ty biełarus — viarni pamiać svaju. Viarni ściah svoj, “Pahoniu” i movu! Žyvie Biełaruś!”.

U Horadni milicyja razahnała šeść pikietaŭ, arhanizavanych Biełaruskim Narodnym Frontam. Tady pikietoŭščyki sabralisia ŭ vializarnuju hurmu ŭ centry horadu. Za čas akcyi było sabrana 700 podpisaŭ u padtrymku Kanstytucyi i 400 podpisaŭ suprać palityki Alaksandra Łukašenki.

24 sakavika

U Miensku śviatkavali Dzień Voli, 78-ju hadavinu niezaležnaści Biełaruskaj Narodnaj Respubliki. Choć demanstracyja nie była sankcyjanavanaja haradzkimi ŭładami, pad 30 tys. hramadzianaŭ sabrałosia la Płoščy Niezaležnaści, prachody na jakuju byli zaharodžanyja.

“U minułuju niadzielu, jak zvyčajna, ja z susiedkaj pajechała ŭ Čyrvony kaścioł da słužby. Ale nie paśpieli my syści z tralejbusa, jak darohu nam pieraharadzili musara. My im kažam: “Synočki, prapuścicie da kaściołu pamalicca”. Jany ŭ adkaz: “Nielha, zabaroniena”. Ja ŭžo sabrałasia abychodzić milicejski łancuh, jak baču, maja susiedka choča prajści kardon, a niejki zdaravienny pastavy schapiŭ jaje za hrudzi i pačaŭ treści, jak hrušu. A potym tak pichnuŭ, što jana ŭpała na tratuar, šapka adlacieła ŭ brudnuju łužynu. Ja nia vytrymała, kinułasia da jaho i pačała saramacić: jak ty možaš bić žančynu, jakaja ŭ maci tabie hadzicca. Tut raptoŭna druhi milicyjant tak stuknuŭ mnie kułakom u žyvot, što až dychańnie zaniało, i ja pavaliłasia kala jahonych botaŭ. Lekary kažuć, paškodžana rabro… Voś i pamaliłasia” (Valancina Šymko, 61 hod, “Svaboda”, 29 sakavika, 1996).

Kala 12-j demanstranty rušyli pa praspekcie Skaryny, skandujučy «Łuku na muku», «Zdradnik», «Impičment», «Hańba», «Niezaležnaść». La Opery adbyŭsia ŭračysty mitynh, na jakim vystupili V.Bykaŭ, S.Bahdankievič, Z.Paźniak, H.Karpienka, N.Hilevič, A.Dabravolski. Siarhiej Antončyk zaklikaje sabrać Łukašenku hrošaj na kvitok u Rasieju, u adzin bok. Paśla mitynhu demanstranty ruchajucca da budynku televizii, što na Kamunistyčnaj, kab patrabavać pradastaŭleńnia eteru apazycyjnym palitykam. Budynak televizii byŭ ačepleny specnazam, jaki z dapamohaj ščytoŭ i dubinak spyniŭ demanstrantaŭ.

“Ja ciapier lačusia ŭ 2-j haradzkoj lakarni. A ŭ niadzielu 24-ha vyjšła na vulicu padychać śviežym pavietram. Kala telecentru ŭbačyła šmat ludziej, padyšła bližej. Niečakana ŭ natoŭp rynulisia milicyjanty, machajučy dubinkami. Na maich vačach mocna źbili lažačuju dziaŭčynu, jakaja ŭpała, začapiŭšysia za kusty. A mužčynu, jaki sprabavaŭ jaje abaranić, mardasty milicyjant stuknuŭ racyjaj pa hałavie, i toj zaliŭsia kryvioju. Ja ŭžo nia pamiataju, jak padbiehła da taho mardastaha, vyciahnuŭšy ŭpierad ruki. I ŭ hety momant zboku atrymała mocny ŭdar dubinkaj…” (Zinaida Sačanka, 56 hadoŭ, “Svaboda”, 29 sakavika, 1996).

25 sakavika

U Miensku adčyniajecca vystava mastackaj supołki “Pahonia”, prymierkavanaja da čarhovych uhodkaŭ BNR. Siarod ekspanataŭ vystavy — vusataje pudziła bałotna-šeraha koleru ŭ metalovaj kascy, z humovaj dubinkaj i biarozavym vienikam, padpiarezanaje čyrvona-zialenaj stužkaj z tenisnaj rakietkaj; na hrudziach — plakacik z Łukašenkavymi vykazvańniami pra Hitlera.

U Horadni paśla śviatočnaha mitynhu nad budynkam abłasnoj bibilijateki imia Karskaha byŭ uźniaty bieł-čyrvona-bieły ściah, jaki pravisieŭ dva dni.

Unačy z 25 na 26 sakavika Zianon Paźniak i Siarhiej Navumčyk, suprać jakich była ŭzbudžanaja kryminalnaja sprava, nielehalna pakidajuć Biełaruś praz ukrainskuju miažu.

31 sakavika

U Miensku ŭłady ładziać akcyju padtrymki palityki Łukašenki. Da Pałacu sportu aŭtobusami siłkom zvoziać «pradstaŭnikoŭ pracoŭnych kalektyvaŭ» z čyrvona-zialonymi ściahami. Niekalki studentaŭ BDU z susiedniaha internatu №4 praryvajucca na «mitynh» ź bieł-čyrvona-biełymi ściahami i skandujuć “Žyvie Biełaruś!”

1 krasavika

Kala hałoŭnaha korpusu BDU 60 studentaŭ ładziać satyryčna-relihijny performans pad nazvaj “Žałobnaja intehracyjnaja cyrymonija”. Vypadkovyja minaki i studenty rahočuć, nazirajučy za daścipnaj akcyjaj.

2 krasavika

Uva ŭsioj krainie adbylisia akcyi pratestu suprać padpisańnia Damovy pra ŭtvareńnie “Supolnaści Rasiei i Biełarusi”, što pahražaje apošniaj strataj niezaležnaści.

U Miensku ŭžo a 15-j hadzinie milicyja pierakryła padychody da płoščy Niezaležnaści. Značnyja siły specnazaŭcaŭ, dziasiatki zakratavanych mašynaŭ i hruzavikoŭ raźmiaścilisia ŭ vakolicach Administracyi prezydenta. Niahledziačy na zapužvańnie, prykładna a pałovie na 6-ju viečara demanstranty rušyli pa praspekcie ŭ bok Kastryčnickaj płoščy i na skryžavańni z vuł. Kamsamolskaj vyjšli na prajeznuju častku. Kalona vyrasła da 30 tys. čałaviek.

U Mahiloŭskim pedinstytucie naładžany žartaŭlivy zbor podpisaŭ za dałučeńnie Mahilova da Švecyi.

5 krasavika

U Miensku čynoŭniki z adździełu adukacyi padčas narady z dyrektarami ŭsich mienskich škołaŭ pahražali pedahoham zvalnieńniem, kali budzie zaśviedčany ichny ŭdzieł u šeści i mitynhu 2 krasavika.

Supracoŭniki KDB aryštavali paeta i žurnalista “Našaj Nivy” Słavamira Adamoviča. Padstava — publikacyja ŭ viciebskaj hazecie “Vybar” vierša-parodyi “Ubiej priezidienta” (“Ubiej etu svołoċ, kotoraja tak hnusno toporŝit usy”). KDB “padazraje”, što Adamovič zaklikaŭ zabić mienavita prezydenta Biełarusi. 24 krasavika prakuratura praviadzie pieratrus u redakcyi “NN”, šukajučy dakumenty, źviazanyja z asobaj Słavamira Adamoviča. U numary za 12 žniŭnia 1996 h. “NN” pisała: “7 žniŭnia śledčy KDB tav. Sakolčyk admoviŭ maci paeta ŭ sustrečy z synam. Kali kabieta, jakaja pryjechała až z-pad Budsłava, źviarnułasia pa dapamohu da advakata, toj vyśvietliŭ, što padstavaju dla admovy stała toje, što śledztva ŭ KDB užo skončanaje i pa dazvoł na sustreču treba źviartacca ŭ Viarchoŭny Sud. Tam, u svaju čarhu, rastłumačyli, što treba źviartacca ŭ Viciebsk, kudy ŭžo nakiravana sprava. U Viarchoŭnym Sudzie pryznali, što parušana pracedura, bo samoha Adamoviča musili ŭžo kanvajavać tudy ž. Sproby źviazacca ź Viciebskam taksama byli biezvynikovyja. Viciebski abłasny sud musiŭ dać dazvoł na sustreču maci z synam, jaki źniavoleny ŭ śledčym izalatary KDB u Miensku!.. Škada hetaj žančyny, jakaja nia moža zrazumieć, što adbyvajecca ŭ krainie…”.

13 krasavika

U Vilni Źviaz Biełaruskaj Moładzi Vilenščyny zładziŭ la pasolstva Biełarusi na vulicy Mindoŭha abrad “Vyhnańnie šatana”, namiakajučy, što łukavy — nia chto inšy, jak pieršy prezydent Biełarusi.

26 krasavika

“Čarnobylski šlach”, pryśviečany 10-m uhodkam katastrofy, u jakim uziali ŭdzieł 50 tys. čałaviek, nabyŭ vyrazny antyłukašenkaŭski charaktar. Studenty Akademii mastactvaŭ niasuć fihuru vializnaj čornaj ptuški, što nibyta pralacieła nad 4-m enerhablokam. Sami studenty iduć u maskach-kopijach ptuški-mutanta. Praź niejki čas hałava ptuški advalvajecca, i z čerava vyryvajecca dym. Na pł.Jakuba Kołasa adbyvajecca žorstkaja sutyčka demanstrantaŭ z specnazaŭcami. “Ja nie čakaŭ takoha pavarotu padziej, hetych źvierstvaŭ, jak i hetaha ŭdaru ŭ voka — jašče b na santymetar, i ŭsio. Ja kinuŭsia baranić abraz “Maci Božaj Achviaraŭ Čarnobylu”, što nieśli žančyny. Ja nia moh dazvolić, kab jon upaŭ, ja jaho padchapiŭ, i mnie było ŭsio roŭna, što budzie dalej, — ja pajšoŭ napierad. Tut nieśli charuhvy, ściahi — heta była samaja hałava kalony. Niemahčyma było adstupać, spynicca — i ja pajšoŭ naprałom, prosta na amonaŭcaŭ. U mianie takoje ŭražańnie, što jany naŭmysna miecili ŭ voka, i nie humovaj dubinkaj, a takoj — z šypami na kancy, ja paśpieŭ zaŭvažyć. Ja paśla hetych padziej adčuvaju niejkuju źmienu ŭ sabie, niejki pierałom. Jak byccam mianie ŭnutry zamianili — nia strach adčuvaju, nia rospač, a naadvarot, jak by niejki mechanizm padklučyŭsia, jaki nadaje niejkuju enerhiju, moc. I taksama tvorčy padjom. Hałoŭnaje, ja adčuvaju, što ja nie adziny. Roznyja pakaleńni, moładź i staryja, mastaki, piśmieńniki, intelihiencyja. Adnym słovam, honar nacyi, heta tyja, chto ciapier u apazycyi” (Mastak Aleś Maračkin, interviju dla knihi “Mienskaja viasna”, što vyjšła ŭ Miensku ŭ padpolnaj drukarni).

Paŭz kardony specnazu demanstranty praryvajucca da Pałacu Sportu, dzie padčas mitynhu patrabujuć adstaŭki Łukašenki. Na prapanovu Zianona Paźniaka ludzi ŭšanoŭvajuć pamiać Džachara Dudajeva chvilinaj maŭčańnia. Pa skančeńni mitynhu milicyja aryštavała kala 200 čałaviek. Najpierš ludziej zatrymlivali la stancyi metro «Kastryčnickaja», la HUMu, na pł.Pieramohi. Asnoŭnym kryteram była biełaruskaja mova, zhornutyja nacyjanalnyja ściahi, znački na hrudzioch. Na ludziej nalatali i asoby ŭ cyvilnym, i specnazaŭcy ŭ maskach. Aryštavanaja taksama hrupa ŭkraincaŭ z UNA-ŬNSO, što pryjechali paŭdzielničać u šeści na znak salidarnaści ź biełaruskim rucham — suprać ich uzbudzili kryminalnuju spravu.

U Mahilovie mitynh pratestu sabraŭ 2 tys. čałaviek. Paśla ŭdzielniki mitynhu chadzili pa centralnych vulicach, skandujučy “Žyvie Biełaruś!” i “Łuku na muku!”

28 krasavika

Jury Chadyka i Viačasłaŭ Siŭčyk, arhanizatary “Čarnobylskaha šlachu”, abvieścili haładoŭku ŭ śledčym izalatary na Vaładarcy.

1 traŭnia

U Miensku pieršamajskaja kalona sacyjał-demakrataŭ na čale z M.Statkievičam pad bieł-čyrvona-biełymi ściahami rušyła ad pł.Jakuba Kołasa na pł.Niezaležnaści i za čas ruchu ŭzraśła z 200 čałaviek da 7 tys. Kala harvykankamu 30-hadovy rabočy Alaksandar Michalevič spaliŭ kalarovy partret Łukašenki, jakija jakraz tymi miesiacami źjavilisia ŭ kniharniach.

2 traŭnia

Alaksandar Michalevič, jaki dniom raniej spaliŭ partret Łukašenki, schopleny specsłužbami prosta na vulicy.

9 traŭnia

U Miensku milicyja nie dazvoliła Biełaruskamu demakratyčnamu abjadnańniu veteranaŭ pad bieł-čyrvona-biełymi ściahami ŭskłaści kvietki da pomnika Pieramohi.

14 traŭnia

U Viciebsku ŭnačy na kominie Viciebskaj CEC źjavilisia nacyjanalnyja ściahi.

U Miensku na pikiet la rezydencyi prezydenta z patrabavańniem vyzvalić palityčnych viaźniaŭ sabralisia pad 3 tys. čałaviek.

15 traŭnia

U Biełastoku na demanstracyju pratestu kala Hieneralnaha kansulatu Biełarusi sabrałasia kala tysiačy čałaviek.

17 traŭnia

U Varšavie akcyja padtrymki demakratyi i niezaležnaści Biełarusi kala budynku pasolstva Biełarusi sabrała tysiaču čałaviek.

21 traŭnia

Haładoŭka Jurja Chadyki i Viačasłava Siŭčyka, što ciahnułasia 23 dni, skončyłasia pieramohaj — jany vyzvalenyja z-pad varty.

27 traŭnia

Padčas vystupu ŭ mienskaj Opery “Virtuozaŭ Maskvy” ministar kultury pasprabavaŭ začytać pryvitańnie ad A.Łukašenki — i byŭ abśvistany publikaj.

30 traŭnia

La stancyi metro “Kastryčnickaja” ŭ Miensku adbyŭsia pikiet u padtrymku palitviaźniaŭ. Specnaz vycieśniŭ ludziej z Centralnaha skveru na praspekt Skaryny. Demanstranty pajšli ŭ bok Hałoŭpaštamtu, ale trapili ŭ zasadu specnazu la Nacbanku. Pačałasia žorstkaja rasprava: dubinkami, kułakami, pistaletami źbivali i starych, i małych. Tych, chto padaŭ na asfalt albo sprabavaŭ baranicca, chapali i kidali ŭ zakratavanyja mašyny. Usiaho aryštavana kala 100 čałaviek.

“30 traŭnia razam ź pikietčykami ja pavolna išoŭ pa tratuary ŭzdoŭž praspektu. Kala budynku Nacyjanalnaha banku ja niečakana traplaju ŭ patok, jaki ruchajecca ŭ advarotnym kirunku: biahuć dzieci, moładź, žančyny, a za imi — AMON z dubinkami, chvastajuć čym papała. Usio zakružyłasia, ja zrazumieŭ, što trapiŭ u pastku: z dvuch bakoŭ pierakryty tratuar. Kryki, kroŭ… Niejki mužčyna z haspadarčaj kajstraj u rukach kryčyć: “Što ž Vy robicie! Vy źbivajecie nievinavatych ludziej! Vy za heta adkažacie”. Potym schiliŭsia nad žančynaj, jakaja ŭpała. Jaho schapili. Tut ža chapajuć i mianie. Nie vyryvajusia, viedaju, što nia maje sensu. Sadziać u “varanok”. Śledam za mnoju zapichvajuć jašče adnaho zatrymanaha, potym treciaha. Mašyna zapoŭniłasia — 6 čałaviek. U mašynie padnialisia jašče dva amonaŭcy (usiaho try) i stali pa-źviersku źbivać ludziej. Hučali kamandy “Na kaleni!”, “Hałavu ŭniz!”, stajała niecenzurnaja łajanka, bili pa hałovach i śpinach…” (Karyzna Alaksandar, 65 hadoŭ, pensijaner. Mienskaja viasna — 1996. Miensk, 1999).

Jak i 26 krasavika, aryštavanym pradjaŭlali adnatypnyja abvinavačvańni ŭ “parušeńni hramadzkaha paradku” i “niecenzurnaj łajancy”. Siarod tych, chto “niecenzurna łajaŭsia”, akazaŭsia i hłuchaniamy demanstrant, navučeniec specyjalnaj vučelni sp.Lasun.

5 červienia

U Viciebsku paet Słavamir Adamovič u śledčym izalatary abviaściŭ suchuju haładoŭku. U Vašynhtonie adbylisia demanstracyi pratestu pierad pasolstvami Rasiei i Biełarusi, arhanizavanyja Kaalicyjaj u padtrymku pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi.

1 lipienia

Lider Partyi Amataraŭ Piva Andrej Ramašeŭski, jaki ŭtrymlivaŭsia ŭ śledčym izalatary MUS z 29 krasavika, abviaściŭ haładoŭku. 24 sakavika 1995 h. jon raździor na šmatki čyrvona-zialony ściah i byŭ abvinavačany ŭ “ździeku ź dziaržaŭnaj symboliki”, choć toj ściah i byŭ staroha, BSSRaŭskaha ŭzoru.

27 lipienia

U Miensku na Dzień Niezaležnaści adbyłasia demanstracyja. Niekalki tysiačaŭ čałaviek skandavali “Łukaša za kraty, Biełaruś u NATO!” i nieśli trunu z nadpisam “Dyktatura”, jakuju paśla ŭračysta pachavali ŭ rovie.

28 žniŭnia

U Dziarnovičach (Drysienski rajon) nieviadomyja źniali z budynku sielsavietu čyrvona-zialeny ściah i spalili, a na jahonaje miesca paviesili nacyjanalny bieł-čyrvona-bieły.

U Miensku na pasiedžańni kruhłaha stała viadučych apazycyjnych partyj i ruchaŭ Biełarusi pryniataja zajava-prośba da Viarchoŭnaha Savietu RB raspačać praceduru impičmentu Łukašenki.

30 žniŭnia

Hvałtoŭna adłučanaje niezaležnaje Radyjo 101,2.

2 vieraśnia

Na pasiedžańni Viarchoŭnaha Savietu jahony staršynia Siamion Šarecki vykazaŭ mierkavańnie, što prezydent Łukašenka psychična chvory, nieŭraŭnavažany čałaviek.

Vierasień

Vyjšaŭ film “Zvyčajny prezydent” Jurja Chaščavackaha — pra Łukašenku biaz hrymu, jaki adrazu byŭ pakazany na Berlinskim festyvali, a taksama padpolna razyšoŭsia ŭ tysiačach kopijaŭ pa ŭsioj krainie. Nieviadomyja pakazali jaho ŭ Kareličach praź miascovy telekanał.

4 kastryčnika

U Miadziele ŭnačy z budynku sielhasupravy źniali čyrvona-zialony ściah i zamiž jaho paviesili bieł-čyrvona-bieły.

16 kastryčnika

Raspačaŭsia piešy marš pratestu “Salihorsk—Miensk”, arhanizavany 50 aktyvistami Salihorskaha niezaležnaha prafsajuzu. Šachtary pratestujuć suprać źbiadnieńnia nasielnictva, niasuć plakaty “Prezydent! Mienš słovaŭ, bolš dziejańnia”, “Pensijaneram nie dapłaty na vyžyvańnie, a pensii!”, “Na zavody — nia płojmu kantraloraŭ, a novyja technalohii”. Za try dni maršu delehataŭ piać razoŭ aryštoŭvali i prysudžali da roznych štrafaŭ. Da Miensku z maršoŭcaŭ dabralisia tolki Vasil Alchoŭski, Viktar Babajed, Alaksandar Doŭnar, Mikałaj Zimin i Alaksiej Karaloŭ.

19 kastryčnika

U Miensku adbyłosia šeście i mitynh demakrataŭ u padtrymku Kanhresu Demakratyčnych Siłaŭ i suprać łukašenkaŭskaha referendumu. Kiraŭnictva vyšejšych navučalnych ustanovaŭ papiaredžvała studentaŭ pra adličeńnie z VNU, kali jany buduć adsutničać na zaniatkach. Z hetaj nahody prajšli rektarskija pravierki prysutnaści na zaniatkach.

11 listapada

U znak niazhody z referendumam i palitykaj prezydenta padaŭ u adstaŭku namieśnik ministra zamiežnych spraŭ Biełarusi Andrej Sańnikaŭ.

15 listapada

U Kamiennym Łozie na litoŭska-biełaruskaj miažy skanfiskavali specvypusk “Našaj Nivy”, pryśviečany referendumu.

U Miensku Siamion Šarecki, najvyšejšy pradstaŭnik zakanadaŭčaje ŭłady, vystupiŭ z zajavaj pra antykanstytucyjny pieravarot u Biełarusi, hvałtoŭny zachop ułady Prezydentam Biełarusi i ŭstalavańnie dyktatury.

17 listapada

U Miensku — Marš zakrytych ratoŭ. Niekalki tysiačaŭ čałaviek sabralisia na płoščy Jakuba Kołasa, zakryŭšy tvary paviazkami, symbalizujučy tym samym adsutnaść svabody słova ŭ Biełarusi. Prykładna a pałovie na 12-ju kalona rušyła pa vuł.Jakuba Kołasa, źviarnuła na Surhanava, a potym raźviarnułasia pa praspekcie Skaryny i rušyła ŭ bok płoščy Niezaležnaści. Na ŭsim šlachu adbyvalisia sutyčki sa specnazam.

18 listapada

Padaŭ u adstaŭku premjer-ministar Biełarusi Michaił Čyhir, vykazvajučy pratest suprać Łukašenkavaj palityki. “Liču nieabchodnym zajavić pra majo asudžeńnie zamiežnaj i ŭnutranaj palityki, jakuju Vy pravodzicie, a taksama niazhodu z adychodam ad kursu ekanamičnych reformaŭ. Kateharyčna pratestuju suprać praviadzieńnia referendumu 24 listapada, bo pry jahonaj padrychtoŭcy dapuščanyja parušeńni zakonaŭ, što vyklučaje svabodnaje volevyjaŭleńnie narodu. Zaklikaju ŭ imia stabilnaści abstanoŭki ŭ krainie admianić namiečany referendum. U advarotnym vypadku, prašu pryniać maju adstaŭku. Premjer-ministar M. Čyhir”.

Uvieś tydzień da 23 listapada na płoščy Niezaležnaści iduć pikiety ŭ padtrymku demakratyi.

24 listapada

Referendum ab pašyreńni Łukašenkavych paŭnamoctvaŭ tonie ŭ falsyfikacyjach. Ni apazycyja, ni krainy Eŭropy nie zhadžajucca pryznać jahonych vynikaŭ.

10 śniežnia

Kala Nacbanku adznačyć Dzień pravoŭ čałavieka sabralisia 100 pikietčykaŭ. Jany patrabujuć vyzvalić ź viciebskaj turmy paeta Słavamira Adamoviča. Nasuprać, kala novaadčynienaha “Makdonaldzu”, hraje duchavy arkiestar, i tysiačy mienčukoŭ stajać u čarzie, prahnučy pajeści zamorskich hamburhieraŭ. Pikietoŭščyki i Słavamirava maci trymajuć plakaty “Jon nia jeść hamburhieraŭ”. Niekalkich čałaviek aryštavali.

1997

18 studzienia

Strajk pryvatnych pradprymalnikaŭ (12 tys. čałaviek) na Kamaroŭskim rynku ŭ Miensku. Łukašenka vyrašyŭ pazbavić ich pracoŭnych miescaŭ, kab zasialić Kamaroŭku pasłuchmianymi handlarami. Hałoŭnym “upryhožańniem” akcyi stałasia śvinaja hałava, abkładzienaja apelsynami.

21 studzienia

Pikietavańnie budynku Viarchoŭnaha Sudu ŭ abaronu Adamoviča. Pikietoŭščyki trymajuć plakaty z nadpisami: “Spynić palityčnyja represii!”, “Svabodu Słavamiru Adamoviču!”, “Za vieršy sudzili pry Stalinu i Hitleru”, “Siońnia Adamovič, a zaŭtra?”.

25 studzienia

Masavaje šeście i mitynh u Miensku ŭ abaronu niezaležnaści krainy, a taksama ŭ padtrymku demakratyčnych vystupleńniaŭ u Serbii i Baŭharyi. Ad płoščy Jakuba Kołasa demanstranty rušyli da Opery. Padčas manifestacyi na Płoščy Pieramohi viasielnyja pary śpiašajucca sfatahrafavacca na tle bieł-čyrvona-biełych ściahoŭ.

10 lutaha

300 pryvatnych pradprymalnikaŭ sabralisia la hałoŭnaha ŭvachodu na Kamaroŭski rynak u Miensku, pratestujučy suprać samavolstva prezydenckich ukazaŭ, nakiravanych na zadušeńnie pradprymalnickaj inicyjatyvy, ź plakatami “My pradajem tavary, a Łukašenka — Radzimu”, “Łukašenka nia choča, kab ludzi bahacieli, my nia chočam, kab ludzi biadnieli”.

14 lutaha

Moładź Miensku adznačyła Dzień śviatoha Valancina pad bieł-čyrvona-biełymi ściahami i lozunhami “Biełaruś — u Eŭropu!”. Maładyja ludzi abyšli zamiežnyja pasolstvy, uručajučy petycyi salidarnaści. Na rahu vulicy Varvašeni i praspektu Skaryny milicyja naładziła palavańnie na ŭdzielnikaŭ śviata. Zatrymanyja 30 čałaviek.

22 lutaha

«Marš pustych kastrulaŭ» u Miensku. 300 žančynaŭ, trymajučy miski, kastruli, łyžki, prajšli ad płoščy Jakuba Kołasa da parku Horkaha pad lozunhami “Hrošy, što iduć na AMON, — dzieciam na leki”, “Mužyki, padymiciesia z kaleń. My lubim hierojaŭ, a nie chałujoŭ”.

1 sakavika

U Miensku la Akademii muzyki anarchisty zładzili pakaz pjesy “Śmierć tyrana” Maksa Španskaha. U asnovie siužetu — zamach narodnika Ihnata Hryniavickaha na rasiejskaha imperatara Alaksandra II, adaptavany da sučasnaści. Tak, Alaksandar II havoryć hołasam Łukašenki, a Ihnat Hryniavicki spačatku ŭjaŭlaje saboj siaredniestatystyčnaha biełarusa, jaki całkam padtrymlivaje palityku cara (“Narod! Ja vaš car”), ale jak tolki jamu adkryvajecca praŭda, jon zabivaje tyrana.

2 sakavika

U 930-yja ŭhodki bitvy na Niamizie ŭdzielniki śviatkavańnia pakazvajuć la mienskaje Opery lalečnuju narodnuju dramu “Car Alaksaška”. Hałoŭny hieroj lohka paznavaŭsia pa vusata-łysavataj hałavie i charakternym pranonsie: “Narod! Vaš car nikahda nie vrot”.

6—7 sakavika

U Kramli na sustrečy Łukašenki i Jelcyna rakoju lijecca šampanskaje, a narod u Miensku pratestuje, uzdymajučy bieł-čyrvona-biełyja štandary. Ściahi źjavilisia, miž inšym, na aśviatlalnaj mačcie i fłahštokach stadyjonu “Dynama”.

8 sakavika

U Stoŭpcach na aśviatlalnaj mačcie stadyjonu “Junactva” źjaviŭsia nacyjanalny ściah, jaki pravisieŭ tam try dni śviataŭ.

14 sakavika

Moładź sprabavała zładzić akcyju “Biełaruś u Eŭropu–2”. Ale milicyja i specnaz na padychodach da płoščy Svabody aryštavali kala 150 čałaviek, sarvaŭšy akcyju. Adnoj dziaŭčynie padčas zatrymańnia specnazaŭcy vybili zuby.

15 sakavika

Dzień Kanstytucyi ŭ Miensku. Demanstranty prajšli ad płoščy Jakuba Kołasa da Pałacu Sportu, zryvajučy na šlachu čyrvona-zialonyja ściahi. U Viciebsku ad stadyjonu “Dynama” da płoščy Svabody prajšoŭ adzin čałaviek — žurnalist Juraś Karpaŭ, trymajučy ŭ rukach Kanstytucyju 1994 h. i plakat z nadpisam, što varyjant Kanstytucyi 1996 h. niezakonny. Na płoščy Svabody Ŭładzimier Pleščanka, Barys Chamajda i jašče dva mitynhoŭcy trymali nacyjanalnyja ściahi i plakat, dzie była namalavanaja ŭkryžavanaja Kanstytucyja. Pikiet pratrymaŭsia roŭna 9 chvilin, paśla čaho byŭ aryštavany milicyjaj.

U Mahilovie niesankcyjanavanaje šeście ŭ padtrymku Kanstytucyi 1994 h. sabrała 1500 čałaviek.

22 sakavika

U Miensku napiaredadni Dnia Voli ŭ horadzie źjaviłasia 20 nacyjanalnych ściahoŭ, u tym liku na aśviatlalnaj mačcie “Dynama”, prachadnoj MAZu i Kamaroŭskim rynku. Sproby žorstkaha razhonu demanstracyi ŭ Miensku na ŭsim šlachu ad płoščy Niezaležnaści da płoščy Jakuba Kołasa sustrakali supraciŭ demanstrantaŭ. Aryštavana kala 100 čałaviek.

23 sakavika

U Harodni 3 tys. čałaviek uziali ŭdzieł u demanstracyi na Dzień Voli. Paśla šeścia adbyŭsia mitynh, asnoŭnym vystupam była pramova Siamiona Domaša, jaki zajaviŭ, što “asnoŭnym metadam palityčnaj baraćby musiać stać vuličnyja akcyi, bo dyktaturu moža źniščyć tolki sam narod”.

24 na 25 sakavika

Viciebsk. Na płoščy Pieramohi na adnym z vysotnych damoŭ Miron paviesiŭ bieł-čyrvona-bieły ściah, prymacavaŭšy cydułku.

Chaj zahnucca ŭsie vorahi,

Što praročyli hibiel maju.

Karani maich prodkaŭ mnie dorahi.

Pra ich słavu ja pieśniu piaju.

25 sakavika

U Miensku adčyniłasia mastackaja vystava supołki “Pahonia”. Siarod ekspanataŭ vystavy — karcina “Našyja lubimyja lalki” z vyjavami tahačasnaha aficyjnaha bamondu.

Sakavik

Ubačyŭ śviet muzyčny prajekt biełaruskich andehraŭndavych pank-hrupaŭ “Škłoŭski pank” ź niecenzurnymi pieśniami pra Alaksandra Łukašenku.

Redakcyja prahramy “Maładziožnaje radyjo” z “Radyjo-1” vypuściła da druhich uhodkaŭ isnavańnia prahramy kasetu biełaruskaj rok-muzyki. Uvahu ŭładaŭ pryciahnuła vokładka kasety: na bieł-čyrvona-biełym tle kalučy drot i nazva kasety “Niebiaśpiečnaja zona”. Niahledziačy na toje, što “Niebiaśpiečnaj zonaj” zvałasia prahrama na “Maładziožnym radyjo”, ułady paličyli, što niebiaśpiečnaj zonaj jość Biełaruś i zabaranili druhi nakład kasety.

2 krasavika

U Miensku — mitynh la Opernaha teatru, skiravany suprać rasiejska-biełaruskich intehracyjnych pahadnieńniaŭ. Paśla mitynhu moładź rušyła da rasiejskaha pasolstva, kab vykazać svoj pratest suprać vasalnaj zaležnaści Biełarusi ad Rasiei ŭručeńniem harbuza rasiejskamu pasłu. Žorstkija sutyknieńni z specnazam. Dziasiatki paranienych z abodvuch bakoŭ. Aryštavanyja 150 čałaviek.

8—9 krasavika

U Viciebsku i Tałačynie ścieny damoŭ raśpisanyja nadpisami “My lubim NATO”, “Biełarusbašy — naš prezydent”.

30 krasavika

U Bieraści aryštavali studentaŭ Bieraściejskaha ŭniversytetu Jurja Šulhana i Alesia Maračuka. Pry ich znajšli 8 dziaržaŭnych ściahoŭ, źnikłych niadaŭna z vulic horada. Adzin z sarvanych ściahoŭ — z budynku KDB. Chłopcy abvinavačanyja ŭ apahańvańni dziaržaŭnaj symboliki, ale, kab uniknuć skandału, spravu spuskajuć na tarmazach.

Travień

U Krasnapolli ŭłady zabaraniajuć pastanoŭku pjesy represavanaha piśmieńnika Vasila Šašaleviča “Kanvejer”, pryśviečanuju stalinščynie. Padstava — “niepravieranaść faktaŭ”.

15 traŭnia

Alaksandra Łukašenku abrali prezydentam Nacyjanalnaha alimpijskaha kamitetu. Šachmatyst Viktar Kuprejčyk prahałasavaŭ suprać kandydatury A.Łukašenki, jašče troje siabroŭ kamitetu ŭstrymalisia.

17 traŭnia

U Horkach nad kacielniaj Biełaruskaj sielskahaspadarčaj akademii ŭźniaty bieł-čyrvona-bieły ściah.

11 lipienia

Barys Chamajda i try aktyvisty hramadzkaj arhanizacyi “Vybar” u dzień adkryćcia “Słavianskaha bazaru” ŭ centry Viciebsku zładzili pikiet pad nazvaj “Fest słavianskaj častuški”. Jany vykonvali paemu “Łuka Mudziščaŭ — prezydent”. Usie ŭdzielniki pikietu byli aryštavanyja.

14—15 lipienia

La budynku Humanitarnaha liceju ŭ Miensku adbylisia pikiety vučniaŭ i ich baćkoŭ, što pratestavali suprać sprobaŭ kiraŭnika spravaŭ prezydenta Ivana Ciciankova zabrać budynak liceju ŭ svaju ŭłasnaść.

17 lipienia

Udzielniki licejskaha pikietu zładzili šeście z padručnikami i hlobusami ŭ rukach. Milicyja i ludzi ŭ cyvilnym na vulicy Kamsamolskaj źbivajuć udzielnikaŭ šeścia, choć tyja nie vykazvali nijakich palityčnych patrabavańniaŭ.

24 lipienia

Ministerstva kultury zabaraniła aktoram “Volnaj sceny” stavić pjesu Brechta “Ŭźlot Artura Ŭi, jaki možna było spynić” padčas Źjezdu Biełarusaŭ Śvietu. Aficyjnaja versija — spektakl niedapracavany. Nieaficyjnaja — u hałoŭnym hieroi vyrazna prahladajucca prykmiety Łukašenki.

Nie było, badaj, takoha biełaruskaha teatru, dzie b choć u adnym spektakli nia vyvieli vobrazu Łukašenki jak dyktatara, abo samadura, abo maryjanetki. U Teatry Junaha Hledača z furoram prajšli “Ščaślivyja žabraki”, na Małoj scenie Kupałaŭskaha — studenckaja “Łysaja śpiavačka”, a ŭ Rasiejskim pastavili “Raskidanaje hniazdo” (ideja naradziłasia paśla pieršaha referendumu).

26 lipienia

Pad Viciebskam Miron vyviesiŭ ściah na 40-metrovym słupie vysakavoltnaj linii napruhaj 110 tys. volt.

27 lipienia

Nočču ŭ Barysavie źjaviłasia niekalki dziasiatkaŭ bieł-čyrvona-biełych ściahoŭ i nadpisy “Žyvie Biełaruś!” i “Stop Luka”.

31 lipienia

U Miensku žurnalisty zładzili akcyju ŭ padtrymku aryštavanych P.Šaramieta, Z.Zavadzkaha i Ja.Aŭčyńnikava i suprać parušeńnia pravoŭ čałavieka. La rezydencyi prezydenta jany vypisvajuć krejdaj na bruku “Svabodu Paŭłu Šaramietu!”. Aryštavanyja j pakaranyja vialikimi štrafami kala 40 čałaviek.

2 žniŭnia

Ścieny budynkaŭ u Stoŭpcach śpisanyja patryjatyčnymi lozunhami. Z administracyjnych budynkaŭ źnikli čyrvona-zialonyja i źjavilisia nacyjanalnyja ściahi.

25 žniŭnia

Za akcyju ŭ Stoŭpcach aryštavanyja aktyvist Maładoha Frontu Alaksiej Šydłoŭski i mienski školnik Vadzim Łabkovič. Praź niejki čas u Finlandyju praz Maskvu ŭciakaje aktyvistka Maładoha Frontu Alina Bielskaja, jakoj orhany zakidali ščylnaje supracoŭnictva z Alaksiejem Šydłoŭskim i Vadzimam Łabkovičam.

30 žniŭnia

Na płoščy Banhałor u Miensku — mitynh žurnalistaŭ suprać hanieńniaŭ na presu. Žurnalisty paprychodzili tudy ŭ turemnych robach, z šyldačkami na hrudzioch “Ja niačesny žurnalist”, “Ja płocha havarył ab našym prezydencie”, “Ja klaviatał na pahraničnyja vajska”. Paet Słavamir Adamovič na mitynhu zašyŭ sabie rot, pratestujučy takim čynam suprać sytuacyi sa svabodaj słova ŭ Biełarusi.

7 kastryčnika

U Rasiejskim teatry — premjera dramy Janki Kupały “Raskidanaje hniazdo”. Pry kancy I dziei pjesy Symon Ziablik kryčyć “Baćka paviesiŭsia!” Zala ŭstaje i vyklikaje Symona Ziablika na bis.

10 listapada

U.Arłoŭ, Ju.Chaščavacki, A.Sańnikaŭ, Ł.Hraznova, V.Viačorka, A.Dabravolski, A.Milinkievič padpisali “Chartyju-97”, dakument, jaki deklaruje pryncypy demakratyi i pravy čałavieka ŭ Biełarusi. Razam ź imi Chartyju padpisali 100 čałaviek, najpierš viadomyja žurnalisty, hramadzkija dziejačy, mastaki i h.d. Pad Chartyjaj za try hady padpisalisia niekalki dziasiatkaŭ tysiačaŭ čałaviek.

15 śniežnia

U vydaviectvie “Naša Niva” padpisali ŭ druk knihu Vasila Bykava “Ściana”, jakaja była zabaroniena da druku ŭ dziaržaŭnym vydaviectvie.

1998

1 lutaha

Raspačaŭsia biesterminovy strajk pradprymalnikaŭ Miensku, Horadni, Bieraścia, Mahilova, Salihorsku, Słucku i inšych haradoŭ u znak pratestu suprać ucisku ichnych pravoŭ.

La Lozna nad aŭtadarohaj Viciebsk—Smalensk Miron vyviesiŭ bieł-čyrvona-bieły ściah na linii elektrapieradač, napruhaj u 110 tysiač volt. Hetkim čynam Miron padtrymaŭ palitviaźniaŭ A.Šydłoŭskaha, V.Łabkoviča, V.Kabančuka.

11 lutaha

Aryštavany pradprymalnik i deputat Viarchoŭnaha Savietu 13-ha sklikańnia Andrej Klimaŭ.

1 sakavika

Studenty Biełaruskaha dziaržaŭnaha ŭniversytetu infarmatyki i radyjoelektroniki Aleś Muchin i Andrej Hilevič raśpisali ścieny damoŭ na vulicy Arłoŭskaj u Miensku nadpisami “Žyvie Biełaruś!”, “Svabodu palitviaźniam”, “Biełaruś u Eŭropu, Łukašenka ŭ ž…”. Chłopcaŭ aryštavała milicyja, na ich była zaviedziena kryminalnaja sprava. Rektarat BDUIR pry maŭklivaj zhodzie studenckaha prafkamu vyklučyŭ junakoŭ z universytetu.

13 sakavika

U Mahilovie źjaŭlajucca dziasiatki nadpisaŭ “Svabodu telebačańniu”, “Svabodu svabodzie słova”, “Šydłoŭskamu i Kabančuku svabodu”, “Śmierć łukašyzmu”, “BPSM — chałui”, “Moładź suprać BPSM”. Na siami pomnikach Leninu synchronna źjavilisia nadpisy “Lenin — kat”. Miascovy harvykankam zasnavaŭ admysłovuju kamisiju, jakaja musiła razabracca sa “złačyncami”.

25 sakavika

Babrujsk. U horadzie vyviešanyja 20 nacyjanalnych ściahoŭ, u tym liku i na ŭjeździe ŭ horad na 25-metrovym majaku.

Varšava. Viadomy pradprymalnik, dyrektar firmy “Puše” Ŭładzimier Pupiejka paprasiŭ palityčnaha prytułku ŭ Polščy.

1 krasavika

U Mahilovie kupka junakoŭ na vulicy razdavała ludziam ulotki z nastupnym tekstam: “Vialikaja radaść za toje, što ŭ nas jość samy lepšy, samy pryhožy i samy mudry ŭ śviecie prezydent Alaksandar Łukašenka”. Usie jany byli aryštavanyja milicyjaj za parušeńnie hramadzkaha paradku. Aleś Asipcoŭ, što trymaŭ u rukach čyrvona-zialony ściah, byŭ aštrafavany na 5 młn. rubloŭ. U pratakole značyłasia: “stajaŭ na vulicy i trymaŭ dziaržaŭny ściah. Parušaŭ hramadzki paradak”.

2 krasavika

Niekalki sotniaŭ mienčukoŭ na płoščy Jakuba Kołasa, dzie adbyvałasia aficyjnaje mierapryjemstva z nahody «dnia jadnańnia Rasiei i Biełarusi» (vystupleńnie falklornych kalektyvaŭ), stali pratestavać suprać jahonaha praviadzieńnia, vykrykvać antyrasiejskija i antyprezydenckija lozunhi. Milicyja nastojliva prasiła nia ŭmiešvacca ŭ aficyjnyja hulańni. Siarod dysydentaŭ źjaviŭsia Viktar Čykin, razzłavanyja demanstranty ledź nie linčavali jaho, ale milicyja adbiła. Razharačyŭšysia, čałaviek 200 pratestujučych rušyli šeściem u bok płoščy Pieramohi. La cyrku jany sustreli kardon milicyi. Aryštavana niekalki čałaviek. Na Paŭła Sieviarynca, lidera Maładoha Frontu, zaviedziena kryminalnaja sprava za arhanizacyju biesparadkaŭ.

10—11 krasavika

Na ścienach Vaładarki, dzie ŭtrymlivajecca Sieviaryniec, źjavilisia nadpisy “Svabodu Sieviaryncu!”

25 krasavika

“Čarnobylski šlach” u Miensku. Paśla mitynhu byli aryštavanyja 20 siabraŭ Antyfašysckaha moładzievaha dziejańnia z Maskvy, jakija brali ŭdzieł u mierapryjemstvach. Antyfašystam inkryminavałasia źniavaha prezydenta. Maładyja ludzi byli aštrafavanyja na symbaličnyja sumy (paradku 1 dalara) i departavanyja ŭ Rasieju.

5 traŭnia

Akcyja ŭ padtrymku palitviaźniaŭ Paŭła Sieviarynca i Alaksieja Šydłoŭskaha ŭ Miensku. 150 čałaviek prajšli maršam ad płoščy Jakuba Kołasa da Opery. Byŭ parvany partret Łukašenki. Paśla akcyi — tradycyjny milicejski chapun. Aryštavana 10 čałaviek.

14 traŭnia

Miron a 10-j ranicy źniaŭ čyrvona-zialony ściah ź viciebskaha abłvykankamu i paviesiŭ bieł-čyrvona-bieły. Stužku sa źmienaj ściaha pakazała ŭ navinach NTV. Nieŭzabavie suprać Mirona ŭzbudziać kryminalnuju spravu za razbureńnie viciebskaha pomnika Suvoravu. Uładzimiera Pleščanku, viciebskaha aktyvista, aryštujuć pa padazreńni, što Miron — heta jon, ale dakazać ničoha nia zmohuć.

U Miensku marš pratestu i rok-kancert u padtrymku palitviaźniaŭ. 1500 čałaviek prajšli ad płoščy Jakuba Kołasa da Kupałaŭskaha skveru, dzie adbyŭsia rok-kancert z udziełam hurtoŭ “Miascovy Čas”, “Ulis”, “Novaje Nieba”, NRM. Najbolšy škvał avacyjaŭ vyklikała pieśnia “Partyzanskaja” hurtu NRM. Napiaredadni kancertu milicyjaj byli zatrymanyja kiraŭniki BMA-group Siarhiej Sacharaŭ i Vital Supranovič, jakija rasklejvali ŭ horadzie afišy. Chłopcaŭ niekalki hadzinaŭ pratrymali ŭ pastarunku, a potym adpuścili, nie zabyŭšysia aštrafavać.

22 traŭnia

Bieł-čyrvona-bieły ściah źjaviŭsia nad Aršanskim rajvykankamam.

3 červienia

Piśmieńnik Vasil Bykaŭ źjechaŭ u vymušanuju emihracyju ŭ Finlandyju. Za jahonym prykładam krainu pakinuć Śviatłana Aleksijevič i Aleś Razanaŭ.

13 červienia

Na budynku Ministerstva ŭnutranych spravaŭ Biełarusi pasiarod dnia źjaviŭsia vielizarny nadpis “Svabodu deputatu Klimavu!”. Jahony aŭtar, deputat Viarchoŭnaha Savietu 13-ha sklikańnia Valery Ščukin, byŭ zatrymany adrazu paśla vykanańnia akcyi i asudžany na 10 sutak.

26 lipienia

Dysydenty z “Chartyi-97” na kirmašy na stadyjonie “Dynama” razdavali pryvatnym pradprymalnikam apelsyny z pryklejenaj bieł-čyrvona-biełaj stužkaj. Razdača apielsynaŭ napiaredadni Dnia Niezaležnaści prachodziła pad lozunham “My lubim soniečnyja pamarancy i nia chočam žyć u bananavaj respublicy, kudy nas ciahnie prezydent”. Pradprymalniki zdymali bieł-čyrvona-biełyja stužki i prymacoŭvali na vopratku ci na jatki.

19 kastryčnika

U Homieli Jaŭhien Muraška byŭ aštrafavany na 7 młn. rubloŭ za niesankcyjanavany pikiet la harvykankamu. Ja.Muraška trymaŭ na im plakat “Złačynnaja taja ŭłada, jakaja parušaje pravy čałavieka”.

1999

15 studzienia

Centravybarkam pad staršynstvam Viktara Hančara, pryznačany Viarchoŭnym Savietam 13-ha sklikańnia, raspačaŭ pracu pa arhanizacyi padpolnych vybaraŭ prezydenta Biełarusi.

21 studzienia

Nad budynkam mienskaha harvykankamu, što na Płoščy Niezaležnaści, čyrvona-zialony ściah zamienieny na bieł-čyrvona-bieły. Nacyjanalny štandar pravisieŭ niekalki hadzinaŭ siarod biełaha dnia, pakul nia byŭ zaŭvažany pilnymi milicyjantami.

27 studzienia

U Miensku adbyłasia 10-tysiačnaja akcyja pratestu, zładžanaja FPB, Svabodnym prafsajuzam i prafsajuzam metalistaŭ za padvyšeńnie zarobkaŭ i suprać masavaha źbiadnieńnia nasielnictva. Ludzi jechali na akcyju ź Lidy, Barysava, Maładečna.

29—30 studzienia

Adbyŭsia druhi Kanhres Demakratyčnych Siłaŭ. Delehaty vykazali padtrymku kampanii pa vybarach prezydenta Biełarusi. 30 studzienia ŭdzielniki Kanhresu sabrali šmattysiačny mitynh la Opery.

25 lutaha

Amonaŭcy aryštavali ŭvieś Centravybarkam na čale ź Viktaram Hančarom, jaki sabraŭsia na pasiedžańnie ŭ kaviarni “Kalizej”, što ŭ mienskim Domie Aficeraŭ. Padstavaj dla aryštu stała nibyta «parušeńnie hramadzkaha paradku ŭ kaviarni».

27 lutaha

U Miensku mitynh i šeście pad nazvaj “Razdavim fašysckuju hadzinu” ŭ znak pratestu suprać dziejnaści ŭ krainie RNIE i maŭklivaha paturańnia jamu biełaruskich uładaŭ. Arhanizatary akcyi Źmicier Bandarenka i Valery Kostka pakaranyja štrafami «za parušeńnie hramadzkaha paradku».

Luty

Babrujski sudździa Jury Suškoŭ paprasiŭ palityčnaha prytułku ŭ Niamieččynie. Matyvacyjaj stała niezakonnaje asudžeńnie im pad ciskam kadebistaŭ dvuch mytnikaŭ. U zajavie, zroblenaj dla žurnalistaŭ, Jury Suškoŭ skazaŭ: “Bolš ja nie mahu iści nasupierak svajmu sumleńniu i abaraniać biesčałaviečny tatalitarny režym, jakim kiruje Alaksandar Łukašenka… Ja zrazumieŭ, što spadziavacca na reformy sudovaj systemy z boku ŭłady nie davodzicca. Pryncyp niezaležnaści i vybranaści sudździaŭ zabyty. Ideja prysiažnych sudoŭ pachavanaja, a zakony piša adna asoba, jakoj usie pavinny padparadkoŭvacca”.

31 sakavika

Aryštavany Michaił Čyhir, kandydat u prezydenty na vybarach, inicyjavanych Centravybarkamam.

6 traŭnia

Pačałosia daterminovaje hałasavańnie na padpolnych vybarach druhoha prezydenta Biełarusi. Hramadzianie musili vybirać pamiž palitviaźniem Michaiłam Čyhirom i palitemihrantam Zianonam Paźniakom. Zhodna z aficyjnaj versijaj, za Z.Paźniaka prahałasavali 2,3 młn. čałaviek, a za M.Čyhira — 1,5 młn., ale «dziela šmatlikich parušeńniaŭ» vybary, jakija skončylisia 16 traŭnia, byli pryznanyja za niesapraŭdnyja. Sotni aktyvistaŭ kampanii byli represavanyja (zvolnienyja z pracy, aštrafavanyja, zatrymanyja).

Červień

Pakinuŭ Biełaruś kiraŭnik aficyjoznaha Sajuzu piśmieńnikaŭ Uładzimier Niaklajeŭ. “Naša niva” tady pisała: “Emihracyja Niaklajeva, deklaravany krach sprobaŭ niedałučanaha čałavieka “ciarpieć uładu moŭčki”, moža stać vialikaj spravaj dla Biełarusi, dla dasiahnieńnia nacyjanalnaha adzinstva. Heta znakavy ŭčynak, paraŭnalny ź viartańniem Čyhira. Vychodzić, nijaki čałaviek nia moža bolš tryvać. Lepš užo niavola, lepš
emihracyja, čym maŭčańnie… Zhadvajucca daŭnija kadry z BT: kali Łukašenka ŭračysta adkryvaŭ Teatar estrady, jon abychodziŭ prysutnuju “tvorčuju intelihiencyju”, vitajučy i cisnučy ruki. Padyšoŭ i da Niaklajeva. Toj zastaŭsia stajać ruki ŭ kišeniach. Łukašenku skryviła”.

21 lipienia

Mastak Aleś Puškin apoŭdni padahnaŭ da budynku Administracyi prezydenta čyrvonuju tačku z hnojem i partretam Łukašenki. Tym mastak-performer chacieŭ vykazać ščyruju “Padziaku prezydentu za ciažkuju samaachviarnuju tytaničnuju pracu na karyść narodu”. Aleś Puškin vyviernuŭ źmieściva tački pierad rezydencyjaj i ŭtyrknuŭ viły ŭ partret z hnojem. Praź niejki čas jon byŭ aryštavany spałochanymi milicyjantami, jakija nie čakali takoje dziorzkaści. Na mastaka zaviali kryminalnuju spravu pa abvinavačvańni ŭ “złosnym chulihanstvie”.

Uviečary adbyłosia śviatkavańnie skančeńnia aficyjnych prezydenckich paŭnamoctvaŭ Alaksandra Łukašenki. Tysiačy ludziej u Miensku sabralisia na Kastryčnickaj płoščy, naładziŭšy z hetaj nahody “hulańni”.

28 lipienia

Vićbičy byli ŭražanyja niečakanaj akcyjaj la pomnika Leninu. Lenin trymaŭ u rukach vializarnyja abhryzienyja kostki, źnizu była prymacavanaja papierka — “Vova! Pabač, čym Saša narod kormić!”

4 žniŭnia

Pryvatny pradprymalnik Kastuś Reźničak naładziŭ la rezydencyi prezydenta pikiet ź plakatami “Piatnaccać dzion biez Łuki!”, “Łukašenka! Hulni z narodam niebiaśpiečnyja dla zdaroŭja”.

Žnivień

Skandalny rok-fest u Maładečnie. Niekalki čałaviek aryštavanyja milicyjaj, a salist “Happy Face” Žeka pakarany štrafam za toje, što “pakazaŭ siaredni palec dyktatury”.

29 vieraśnia

Vyjšaŭ apošni numar hazety “Naviny”, nastupnicy zabaronienaj «Svabody». Hazeta była začynienaja rašeńniem haspadarčaha sudu. Padstavaj byŭ “paklop” na šefa dziaržbiaśpieki Viktara Šejmana. Ahulny pamier štrafu skłaŭ 15 młrd. rubloŭ. Ale žurnalisty praciahvali vydavać hazetu ŭ Internecie.

7 kastryčnika

U Viciebsku la ratušy nieviadomyja prylapili plakat: vusata-łysavaty mužčyna trymaje ŭ rocie absmoktanyja kostki, podpis “Škłoŭskija dažynki”. Šyroka razreklamavanyja “Dažynki” na radzimie prezydenta nie adbylisia z pryčyny katastrafična nizkaha ŭradžaju.

9 kastryčnika

Futbolny matč Biełaruś—Italija na mienskim stadyjonie “Dynama”. Sektar №11, tradycyjnaje miesca zboru ščyra biełaruskich zaŭziataraŭ, zahadzia byŭ ačepleny amonaŭcami ŭ kaskach. Ludziej pry ŭvachodzie ŭ sektar abšukvali, a nacyjanalnyja ściahi kanfiskoŭvali, ściahanošaŭ aryštoŭvali. Padčas matču praciahvali chapać kožnaha, chto ŭzdymaŭ bieł-čyrvona-bieły ściah. Usiaho byli zatrymanyja 60 čałaviek. “Heta vyhladała jak futboł pad akupacyjaj, i było strašniej, čym na demanstracyjach”, — vykazaŭsia sakratar Upravy BNF Viačasłaŭ Siŭčyk.

17 kastryčnika

“Marš Svabody” ŭ Miensku. Mierapryjemstva pačałosia z aryštu kazła, jakoha pryvieźli ŭdzielniki, — na žyviolinie była šyldačka “Łukašenka”. Demanstranty pajšli da Akademii navuk, a potym zbočyli na Surhanava. Chutka kalona ŭzrasła da 30 tys. čałaviek. Paśla karotkaha mitynhu na płoščy Banhałor ludzi skiravalisia ŭ centar. Ćvikom prahramy stała razhortvańnie vializarnych (pa 25 m) bieł-čyrvona-biełaha ściaha i ściaha Eŭraźviazu, jakija pranieśli praz uvieś horad. Tolki patrojny kardon na moście cieraź Śvisłač spyniŭ demanstrantaŭ. Sutyčki byli nastolki žorstkija, što ludzi skakali ŭ vadu, ratujučysia ad źbićcia. Zatrymanyja kala 80 čałaviek. Aryštavany adzin z arhanizataraŭ akcyi, Mikoła Statkievič.

Voś śviedčańni Maryny Abrahimovič, adnoj z zatrymanych paśla Maršu, zapisanyja Pravaabarončym centram “Viasna”: “Ja była šakavanaja jašče pry vychadzie z budynku RAUS, kali mužčyn, jakija pasłuchmiana išli, skłaŭšy ruki za hałavoj, pačali bić i kidać ab ścieny kalidoru. U aŭtobus my (žančyny) zachodzili apošnimi. Pra toje, što rabiłasia z kožnym, možna było tolki zdahadacca pa stohnach i ŭskrykach. Da momantu, kali my ŭvajšli ŭ aŭtobus, za zadnim siadzieńniem lažała miesiva ź ciełaŭ, jakoje praciahvali źbivać dubinkami i nahami.

Kali začynilisia dźviery i aŭtobus pajechaŭ, mnie zahadali zaleźci na hrudu lažačych mužčynaŭ, pryčym ichnaje źbićcio praciahvałasia. Ja nie chacieła nastupać na ludziej, ale paśla niekalkich pahrozaŭ, mianie šturchnuli ŭ śpinu, i ja ŭpała na lažačych. Toje samaje zrabili i z majoj siabroŭkaj. Nam zahadali śpiavać. U mianie byŭ šok, i ja nie mahła ŭspomnić nivodnaj pieśni, chacia viedała, što treba pieć, kab jany spynili źbivańnie. Adzin z amonaŭcaŭ ściahnuŭ ź mianie akulary i skazaŭ, što złamaje, kali ja nia budu pieć. U hety momant pačała śpiavać siabroŭka, i ja vyjšła z šoku i pačała padpiavać. Paśla “V travie sidieł kuźniečik” i “Pusť biehut nieuklužie”, jany zapatrabavali “Sołniečnyj kruh”, i kab pieli ŭsie... Zatym adzin z amonaŭcaŭ staŭ zapichvać kamuści ŭ rot dubinku, druhi zaklikaŭ zapichnuć jaje da samych hlandaŭ, kab taho zvanitavała. Jašče kahości dušyli dubinkaj za horła. Usim abviaścili, što jany debiły, bydła i statak baranaŭ, i zmusili blajać, jak barany. Paśla hetaha... aŭtobus spyniŭsia, i nam dazvolili źleźci z raspłastanych mužčyn i sieści na siadzieńni. Mužčyny stali dastavać tych, chto lažaŭ źnizu, i adkačvać ich. Mužčynam zahadali sieści na karački i apuścić hałovy, chto nie zrabiŭ hetaha dastatkova nizka, taho bili pa hałavie. U aŭtobus zajšoŭ, musić, načalnik amonaŭcaŭ, i my pajechali dalej. Pry načalniku dazvolili navat ustać i addychacca čałavieku, jaki śćviardžaŭ, što ŭ jaho epilepsija.

Pierad tym jak vysadzić usich kala pryjomnika-raźmierkavalnika, kožnamu zahadali ŭstać, raźmiać nohi i ruki. Vypuskajučy nas z aŭtobusa, amonaviec pavisaŭ na parenčach, a nahami z usiaje siły vybivaŭ mužčyn naŭprost na asfalt tak, što tyja pralatali niekalki metraŭ. Mnie dali mahčymaść samoj vyjści, tolki pahroźliva lasnuli pa śpinie i abazvali kabyłaj. Ale heta byli samyja strašnyja imhnieńni ŭ čakańni takoha ž udaru”.

24 listapada

U mocny maroz (minus 18) u Miensku ładzicca “Łancuh svabody”. 2 tys. čałaviek sa śviečkami pryjšli na praspekt Skaryny i stali ŭ žyvy łancuh ad stancyi metro “Płošča Jakuba Kołasa” da Akademii navuk, trymajučy ŭ rukach zapalenyja śviečki — u znak smutku na ŭhodki referendumu.

Analahičnyja akcyi, tolki mienš ludnyja, sabralisia ŭ Horadni j Bieraści.

8 śniežnia

U znak pratestu suprać padpisańnia damovy pra stvareńnie sajuznaj dziaržavy pamiž Biełarusiaj i Rasiejaj dacent katedry patalahičnaj fizijalohii Haradzienskaha medinstytutu, kandydat medycynskich navuk Siarhiej Malčyk padaŭ u adstaŭku z pasady vykładčyka. Svajo rašeńnie S.Malčyk abhruntavaŭ tak: “8 śniežnia A. Łukašenka ździejśniŭ dziaržaŭnaje złačynstva — źniščyŭ niezaležnaść Biełarusi. U tym, što adbyłosia, jość dola viny kožnaha z nas. Ale najbolšaja vina za isnavańnie hetaha režymu kładziecca na kiraŭnikoŭ pradpryjemstvaŭ i ŭstanovaŭ, u tym liku i na naš instytut”.

2000

Studzień

U Kryčavie na pikiet vyjšaŭ ciućka Fłeš (jahony haspadar — kiraŭnik tutejšaj supołki BNF). Na sabačku visieŭ plakacik “Dažie mnie, sobakie, jasno, čto v sojuzie žiť opasno”.

14 lutaha

Dziasiatki maładych ludziej vyjšli ŭ Bieraści razdavać bieł-čyrvona-biełyja sardečki i vinšavańni-valancinki. U noč na 14 lutaha ŭ mahiloŭskim parku imia Horkaha źjaviŭsia vialiki (2ch3 m) transparant sa słovami “Ja lublu Biełaruś!”. Uviečary kala 30 maładych čałaviek ź bieł-čyrvona-biełymi sercami na hrudziach razdavali ludziam vinšavańni. U Babrujsku maładyja ludzi z demakratyčnych partyjaŭ ź bieł-čyrvona-biełymi ściahami i symbalami sieli na płoščy Pieramohi ŭ formie serca i śpiavali pieśni.

Takija ž akcyi adbylisia ŭ inšych haradach.

15 sakavika

U Miensku adbyŭsia “Marš svabody-2”, u jakim brali ŭdzieł pad 30 tys. čałaviek. Performans naładzili anarchisty z hazety “Navinki”. Padčas akcyi źjaviŭsia čałaviek u łyžnym kaściumie, vielmi padobny da prezydenta, što bieh pa asfalcie na łyžach. Prysutnyja ŭ biełych chałatach “paviazali” jaho.

25 sakavika

Hvałt u Miensku na Dzień Voli. Harvykankam u apošni momant admianiŭ dazvoł na śviatkavańnie. Z ranicy ŭ horadzie dziažuryli bronietraspartery z kulamiotami (piać na pł.Niezaležnaści, dva na pł.Pieramohi, dva na pł.Jakuba Kołasa, dva la Akademii navuk). Praspekt Skaryny byŭ ačepleny specnazam, vielizarnyja siły chavalisia ŭ dvarach. U 11.45 siadziba BNF była atočanaja milicyjaj. Apoŭdni pačalisia zatrymańni ŭ vakolicach płoščy Jakuba Kołasa. Chapali tych, chto nios ściahi, transparanty ci zdymaŭ padziei. Zatrymanyja žurnalisty “Našaj Nivy”, “Našaj Svabody”, “BDH”, Radyjo Svaboda, Associated Press, France Presse, ORT, NTV, TVC. U žurnalistaŭ raźbivali kamery, dyktafony, akulary. Zatrymanyja 420 čałaviek. Ich utrymlivali ŭ vajskovaj častcy na Hrušaŭskaj i ŭ vajskovym anhary na Majakoŭskaha.

U Voranavie adbyŭsia pikiet pad bieł-čyrvona-biełymi ściahami. U pikietoŭščykaŭ byŭ 6-metrovy transparant “Žyvie Biełaruś!”. U Mastach na śviatkavańnie Dnia Voli sabralisia 200 čałaviek. U Śvisłačy la biusta Kalinoŭskaha sabralisia aktyvisty patryjatyčnych partyjaŭ. U Dziatłavie źjavilisia nadpisy na ścienach i niezaležnickija ŭlotki. U Bierastavicy nad niadziejnym kaściołam byŭ uźniaty bieł-čyrvona-bieły ściah. U Smurhoniach miascovyja aktyvisty naładzili nievialikaje śviatočnaje šeście. U Navapołacku ŭnačy byli raźviešanyja bieł-čyrvona-biełyja ściahi, a ŭdzień adbyŭsia pikiet z udziełam sotni čałaviek. U Mahilovie prajšli mitynh i šeście. U Babrujsku byli zatrymanyja 14 aktyvistaŭ BNF i “Hramadzianskaha Forumu”, jakija razdavali śviatočnyja buklety pra BNR. U Horkach na kominie kacielni byŭ uźniaty bieł-čyrvona-bieły ściah. U Škłovie na budynku rajvykankamu namalavali bieł-čyrvona-bieły ściah i napisali “Žyvie Biełaruś!” U Kryčavie adbyŭsia pikiet u honar Dnia Voli. U Homieli adbyŭsia pikiet z nahody śviata niezaležnaści. U Salihorsku ludzi sabralisia na śviata na stadyjonie “Šachtar”. U Baranavičach adbyŭsia mitynh. U Bieraści na stadyjonie “Budaŭnik” sabrałasia tysiača čałaviek.

12 krasavika

Na płošču Niezaležnaści ŭ Miensku vyjšła Nina Bahinskaja razam z unukam. Jana trymała bieł-čyrvona-bieły ściah, tym samym sprabujučy nahadać pra padziei piacihadovaj daŭniny (źbićcio deputataŭ apazycyi BNF 12 krasavika 1995 h. u Avalnaj zali Domu ŭradu). Žančynu zatrymali.

26 krasavika

“Čarnobylski šlach-2000” u Miensku z udziełam 20 tys. čałaviek. Za kolki hadzinaŭ da akcyi na biełaruskim radyjo, u tym liku i FM-kanałach, byli pieradadzienyja paviedamleńni pra vialikuju navalnicu i škvalny viecier. Niahledziačy na heta, akcyja prajšła dastatkova mirna i biez daždžu. Dzianis Jaromienka prynios na akcyju pudziła ŭ chakiejnym šlemie sa ščotkaj zamiž vusoŭ. Milicyja raspaznała ŭ pudzile Alaksandra Łukašenku.

Červień

Strajk u Drybinskim rajonie: staršynia kałhasu “Drybinski” Mikałaj Jurkoŭ bastavaŭ razam ź sialanami. “U mianie i ludziej niama inšaha vyjścia. Ja nie mahu atrymać hrošy za małako, što kałhas pradaŭ dziaržavie. A značyć, nie mahu addać viaskoŭcam ich zarobki. A heta 20 młn. novych rubloŭ. Ludzi nia mohuć pa-čałaviečamu žyć, nia chočuć biaspłatna pracavać. Što rabić nam u takoj sytuacyi? Dziaržava zabaraniła nam samastojna pradavać svaju pradukcyju. Jana zahadvaje pradavać usio narychtoŭščykam. Značyć, ułady pavinny adkazvać i za toje, što nie vykonvajuć svaich abaviazkaŭ. Naš papieradžalny strajk — heta pratest suprać ciapierašniaha stanovišča, kali my, navat viedajučy što i jak rabić, ničoha zrabić nia možam, nam źviazvajuć ruki šmatlikija zahady i instrukcyi”. Strajk tryvaŭ hadzinu, dajarki vylili biton małaka na darohu i razyšlisia pracavać.

29 lipienia

U Miensku adbyŭsia Ŭsiebiełaruski Źjezd za Niezaležnaść (1350 delehataŭ), jaki pryniaŭ Akt Niezaležnaści Biełarusi, što abviaščaŭ niezaležnaść i dziaržaŭny suverenitet nieadjemnaj kaštoŭnaściu narodu:

“My, delehaty Usiebiełaruskaha Źjezdu,

ŚVIEDČYM

Boham i historyjaj dadzienaje našamu narodu prava mieć svaju niezaležnuju dziaržavu ź jaje adviečnymi symbalami — bieł-čyrvona-biełym ściaham i hierbam “Pahonia”;

ABVIAŠČAJEM

niezaležnaść i dziaržaŭny suverenitet nieadjemnaj kaštoŭnaściu biełaruskaha narodu;

PRYZNAJEM

nia majučymi zakonnaj siły lubyja pahadnieńni i rašeńni, skiravanyja na skasavańnie albo abmiežavańnie suverenitetu Biełarusi;

ZAKLIKAJEM

usich hramadzian Biełarusi i ŭsich suajčyńnikaŭ za miažoj zhurtavacca vakoł Aktu Niezaležnaści Biełarusi, baranić niezaležnaść Ajčyny;

parlamenty i ŭrady demakratyčnych dziaržavaŭ, mižnarodnyja arhanizacyi i suśvietnuju hramadzkaść zabiaśpiečyć harantyi suverenitetu Respubliki Biełarusi.

Žyvie Biełaruś!”

12 listapada