У мінскай СДЮШАР 29-гадовы трэнер ударыў вучня — а калі атрымаў вымову, то неўзабаве памёр

«Вячаслаў Сяргеевіч неспецыяльна ўдарыў Сашу, гэта быў адзіны выпадак. Ён прызнаў сваю памылку, публічна выбачыўся ў выхаванца і яго законных прадстаўнікоў. Але адміністрацыя школы абвясціла вымову і, не абмяжоўваючыся гэтым, пачала цкаванне», — пісалі бацькі ў звароце ў дзяржаўныя органы, калі трэнер яшчэ быў жывы і ляжаў у рэанімацыі Бальніцы хуткай медыцынскай дапамогі ў стане комы.

Паводле меркавання бацькоў, менавіта сітуацыя вакол інцыдэнту, якая выклікала цяжкую нервовую траўму, і прывяла да такіх трагічных вынікаў. Кіраўніцтва спартыўнай школы бачыць сітуацыю інакш і гаворыць пра магчымае збіццё вучня, а не пра выпадковы ўдар. 

Па просьбе маці трэнера не ўказваецца яго сапраўднае імя, але для зручнасці ўспрымання матэрыяла публікуецца гісторыя з выдуманым імем і імем па бацьку (Вячаслаў Сяргеевіч). Імя яго вучня, які быў удзельнікам інцыдэнту, таксама змененае.

Той, хто доўга займаўся спортам, ездзіў на зборы і спаборніцтвы, напэўна ведае: трэнер — гэта па сутнасці другая сям’я, а часам і першая, калі свая не вельмі. Доўгія паездкі, жыццё ўдалечыні ад дому і блізкіх — усё гэта фактары, якія збліжаюць людзей, часам вельмі розных. І калі вучань знаходзіць свайго трэнера, блізкага па духу і стылі зносін, яму, можна сказаць, пашанцавала.

Бацькі, якія звярнуліся ў рэдакцыю, упэўнены: Вячаслаў Сяргеевіч быў менавіта такім сваім трэнерам для выхаванцаў. Ці для ўсіх? Магчыма, і не. 

Слава вырас у сям’і педагогаў: яго бабуля была дырэктарам школы, маці — загадчыцай дзіцячага садка.

Павялічыць

У СДЮШАР Славу яшчэ школьнікам прывёў настаўнік фізічнай культуры і па сумяшчальніцтве трэнер па веславанні Валянцін Паўлаў (імя зменена). Па яго словах, гэта быў «звычайны хлопчык, якога трэба было крыху падштурхнуць і накіраваць у жыцці». У пары з Паўлавым тады працаваў другі трэнер — Дзмітрый Крук. Апошні вылучаўся больш строгай трэнерскай методыкай.

Да таго як стаць трэнерам, Слава скончыў курс сярэдняй школы ў вучылішчы алімпійскага рэзерву, год працаваў афіцыянтам у рэстаране, заснавальнікам якога быў нехта з былых спартсменаў, а затым паступіў ва ўніверсітэт фізкультуры на завочнае. «Адзін год я яго нават ўладкоўвала да сябе ў дзіцячы сад на палову стаўкі», — расказала яго маці.

У СДЮШАР па водных відах спорту Слава прыйшоў у верасні 2014 года, спачатку ўладкаваўся майстрам па рамонце лодак. Трэніраваць дзяцей ён пачаў з 2016 года. Удзельнікаў набіраў сам: хадзіў па школах і запрашаў на веславанне, вучыў з нуля. У далейшым лепшых і перспектыўных выхаванцаў Слава перадаваў «наверх» сваім былым трэнерам — Паўлаву і Круку, але ў апошнія некалькі гадоў — толькі Круку, які трэніраваў зборную Беларусі.

У мінулым годзе на юніёрскім чэмпіянаце свету выхаванка Вячаслава Сяргеевіча і Крука стала сярэбраным прызёрам па веславанні на каноэ на дыстанцыі 500 метраў. У свеце спорту перамога выхаванца на спаборніцтвах такога ўзроўню заўжды прыносіць бонусы яго трэнерам незалежна ад таго, на якім этапе яны з ім займаліся. Асабіста Славу за гэтую перамогу ў лістападзе 2024 года прысвоілі вышэйшую кваліфікацыйную катэгорыю трэнера-выкладчыка. Па сутнасці, далей усё магло пайсці па паспяховым сцэнарыі, але ўсё склалася інакш.

Інцыдэнт

У снежні 2024‑га, амаль за паўгода да інцыдэнту, пасля аб’яднання дзвюх школ СДЮШАР па водных відах спорту ўзначаліў Уладзімір Лукаёнаў.

У пачатку чэрвеня 2025‑га на трэніровачнай базе школы адкрыўся спартыўны лагер дзённага знаходжання, у якім знаходзіліся 183 спартсмены-вучні. Начальнікам лагера быў прызначаны Вячаслаў Сяргеевіч.

Пазней бацькі, выступаючы ў абарону трэнера, скажуць, што нібыта гэтая нагрузка была для яго непасільнай і што гэтым рашэннем новы кіраўнік школы ўжо тады «пачаў устаўляць палкі ў колы маладому педагогу». «Назначылі, бо давяралі», — пазней скажа ў інтэрв’ю Уладзімір Лукаёнаў.

Павялічыць

Днём 16 чэрвеня 2025 года на трэніровачнай базе школы праходзілі ўнутраныя спаборніцтвы, у якіх вучань Вячаслава Сяргеевіча, таленавіты і перспектыўны Саша (імя зменена), заняў другое месца.

А далей адбылося тое, з-за чаго і закруцілася ўся гісторыя: трэнер ударыў Сашу на вачах іншых выхаванцаў. Як менавіта ўдарыў, маці юнага спартсмена расказаць адмовілася, а сам трэнер у тлумачэнні кіраўніцтву СДЮШАР заявіў, што ударыў дзіця «нагою па назе».

Бацькі

На наступны дзень Вячаслаў Сяргеевіч папрасіў прабачэння ў выхаванца, напісаў тлумачальную дырэктару школы і заяву на звальненне. Бацькі вучняў былі ўпэўнены, што заява была напісана пад ціскам адміністрацыі (трэнер казаў сваёй маці, што ў момант напісання заявы ў яго адабралі мабільны тэлефон), таму аб’ядналіся і сталі на абарону педагога.

У шматлікіх лістах, накіраваных бацькамі ў Мінспорту, галоўнае ўпраўленне спорту і турызму Мінгарвыканкама, Беларускую федэрацыю веславання, Мінскае гарадское аб’яднанне прафсаюзаў і асабіста ўрад, гаварылася, што гэта быў «адзіны выпадак» і «Вячаслаў Сяргеевіч ударыў навучэнца неспецыяльна».

— У мяне два сыны хадзілі на веславанне да Вячаслава Сяргеевіча, — расказала Onliner Вольга. — Спачатку старэйшы сын, пакуль гэтым летам не паступіў у вайсковае вучылішча, а потым і малодшы, ужо ў восьмым класе, з першага класа займаўся менавіта ў Вячаслава Сяргеевіча. Ён для дзяцей, вядома, быў аўтарытэтам, яны яго слухалі, паважалі. І калі трэба было з кімсьці з сыноў пагаварыць, бо мужа ў мяне няма, я заўсёды тэлефанавала яму і казала: «Вячаслаў Сяргеевіч, дапамажыце, пагаворыце». І не толькі я да яго звярталася, бо не ва ўсіх дзяцей [дзеці выхаванцаў] ёсць таты.

Павялічыць

Так, Вячаслаў Сяргеевіч быў малады, але ў яго ўсе дзеці з медалямі былі. Разумееце, ў яго палова дзяцей вучацца ў школах алімпійскага рэзерву! У мінулым годзе яго выхаванка заняла другое месца на чэмпіянаце свету сярод юніёраў. Таму ўсе ведалі: калі прыйшлі дзеці Вячаслава, значыць, гэта моцныя дзеці.

А цяпер, калі яго ўжо няма, дзеці пачынаюць ісці з веславання. З групы сына (ён займаецца ў сярэдняй) — гэта мінімум чатыры чалавекі, бо не змаглі займацца ў іншага трэнера. І сыходзяць нават тыя, хто працаваў на вынік.

— А Вячаслаў Сяргеевіч быў жорсткім трэнерам? 

— Не, але ён быў прафесіяналам, ведаў, дзе дзяцей можна заахвочваць, а дзе падбадзёрваць. На трэніроўках павінна быць дысцыпліна. Гэта вада, разумееце? Ён па характару быў вельмі спакойны, інтэлігентны, неканфліктны, і я думаю, што ў той дзень ён проста сарваўся. Ён жыў гэтым веславаннем. І калі пачаўся канфлікт, калі яго хацелі звольніць, я яму кажу: «Вячаслаў Сяргеевіч, ды знойдзеце вы сабе працу: пойдзе ў іншую школу, і дзеці за вамі пойдуць». А ён гаворыць: «Гэта маё жыццё, дзеці — маё жыццё, веславанне — маё жыццё». Ён так не хацеў здавацца, было відаць, што цаніў сваю працу. Але адміністрацыя, на жаль, не падтрымала. А калі яго ўжо няма, нават фатаграфію ў фае школы не паставілі, каб тыя выхаванцы, хто не паспеў прыехаць на пахаванне, маглі ўшанаваць яго памяць.

У адміністрацыі школы, дарэчы, ёсць заключэнне педыятра, які агледзеў Сашу ў дзень інцыдэнту, 16 чэрвеня. Урач паставіў наступны дыягназ: павярхоўная траўма ў вобласці тазасцёгнавага сустава і сцёгнаў, ніжняй часткі спіны і таза, грудной клеткі і жывата; павярхоўная траўма на галёнцы. Акрамя таго, хлопчык сфатаграфаваў сябе і перадаў фота тату.

«Яго бацька нам потым казаў, што так, косці цэлыя, але ўвесь хрыбетнік, усе грудзі былі ў гематомах. Гэта быў не адзінкавы ўдар», — адзначыў Уладзімір Лукаянаў, калі гаварыў пра прычыны, па якіх школа была вымушана пачаць службовую праверку.

Журналісты таксама звязаліся з маці Сашы. Яна адмовілася каментаваць менавіта сам інцыдэнт, паколькі «нічога не бачыла», але пацвердзіла: інцыдэнт быў.

— Я б не хацела зараз уздымаць гэтую тэму, бо, у прынцыпе, да гэтага нічога падобнага не было. У міліцыі я напісала заяву аб непрыцягненні яго [трэнера] да адказнасці.

 — Якім трэнерам быў Вячаслаў Сяргеевіч?

— Нармальны, добры трэнер быў. Ніякіх пытанняў да яго не было. Выхоўваў нармальных хлопцаў, рыхтаваў іх да арміі, дзе трэба быць мужчынамі, а не слабакамі, — упэўнена мама.

Тут трэба тлумачэнне: бацькі Сашы разведзеныя і жывуць асобна. Пасля таго, як хлопца ўдарыў трэнер, ён патэлефанаваў бацьку, які на момант інцыдэнту знаходзіўся ў іншай краіне. Бацька, выслухаўшы сына, пазваніў і распавёў пра ўсё намесніку дырэктара СДЮШАР, а потым звярнуўся яшчэ і пісьмова праз Viber. Гэта стала падставай для праверкі.

Мама трэнера

Вячаслаў Сяргеевіч моцна перажываў тое, што здарылася — гэта адзначалі ўсе, з кім нам удалося пагутарыць.

— Па словах Славы, незадоўга да спаборніцтваў мама Сашы папрасіла яго пагаварыць з-за таго, што ў хлопчыка пачаўся падлеткавы ўзрост і ён ужо маме пачаў грубіць. А хлопец здольны, мог мець неблагія вынікі. І Славу засмучала, што напярэдадні спаборніцтваў ён размаўляў з Сашам і разлічваў, што той зойме адно з прызавых месцаў, а ён прыйшоў ледзь не апошні. І вось калі ты ў дзіця ўкладаеш сваю працу, а ён ніяк не рэагуе — гэта кранае. Я не ведаю [што менавіта здарылася], агулам — ён яго ўдарыў. Факт застаецца фактам: што ён яго ўдарыў, — расказала Onlíner мама трэнера.

Па яе словах, сын ёй расказаў, што быў вымушаны напісаць заяву на звальненне, хаця канфлікт, здавалася тады, мог быць вырашаны: ён папрасіў прабачэння ў выхаванца, яго бацькоў і іншых вучняў.

— Ён сказаў мне, што растлумачыў дзецям, чаму так паступіў. Гаварыў ім: «Вы ж зразумейце, я хачу, каб вы чаго-небудзь дасягнулі».

У Славы трэніраваліся 46 выхаванцаў, сярод якіх былі дзеці, якія прыйшлі ў веславанне для сябе, для асабістага развіцця, а былі і тыя, хто хацеў рухацца вышэй, дасягаць нейкіх вынікаў. Але каб у спорце дасягнуць чаго-небудзь, патрэбны і больш патрабавальны падыход — вось і ўсё.

Далей, па словах маці, бацькі выхаванцаў сталі пісаць лісты ва ўсе інстанцыі, і Вячаслава Сяргеевіча нібыта адстаялі: яму далі вымову і пакінулі працаваць.

Але разбіральніцтва працягвалася, і Слава, па словах яго мамы, усё часцей стаў дрэнна сябе адчуваць, а 26 ліпеня трапіў у бальніцу.

— У Славы яшчэ з дзяцінства былі праблемы з сэрцам, і зараз, напрыклад, яго наўрад ці б узялі ў спорт па медпаказачках. Але ў той час патрабаванні не былі такія строгія, і ён пайшоў займацца веславаннем, яно яму вельмі падабалася.

Днём 26 ліпеня, гэта была субота, Слава прыйшоў дадому пасля трэніроўкі і паскардзіўся на моцны боль у жываце. Спачатку мы падумалі, што ён, можа, атруціўся, нешта не тое з’еў. Боль не спыняўся, нягледзячы на прыём абязбольвальных, і ўвечары мы разам з ім на хуткай паехалі ў БХМД. Канчатковага дыягназу спачатку не было, дактары хуткай нават падазравалі апендыцыт. Але пасля абследавання Славу паставілі дыягназ «востры панкрэатыт» і ў той жа вечар аперавалі.

Праз пару дзён Вячаславу Сяргеевічу зрабілі паўторную аперацыю і ўвялі ў медыкаментозную кому. Не прыйшоўшы ў прытомнасць, ён памёр 17 жніўня.

— Ніхто, нават дактары, не чакалі такога хуткага развіцця хваробы, як я зразумела.

— І вы бачыце сувязь паміж стрэсам на працы і прыступам?

— Разумееце, яшчэ ў восені Слава разышоўся з дзяўчынай і перажыў моцны стрэс. Не ведаю, што ў іх там здарылася, але ён вельмі цяжка перажываў гэты разрыў, стаў часцей хварэць на прастудныя захворванні. Мне здаецца, што пасля зімы ён як бы стаў часцей хварэць, таму што, як кажуць, усе хваробы — ад нерваў. Хоць на Новы год ён паляцеў у Егіпет — гэта была яго мара. І ёй так спадабалася! Гаварыў, што ныраў з аквалангам, паднімаліся на гару Майсея. Я вось толькі так і не змагла дабіць: усе прасіла яго: «Сынок, якое ж ты жаданне там загадваў?» А ён мне: «Мама, нельга казаць». У яго яшчэ столькі планаў было…

Магчымыя падазрэнні ў ужыванні алкаголю мама трэнера не пацвярджае, падкрэсліваючы, што сын не злоўжываў спіртнымі напоямі. І пра гэта кажа не толькі яна, але і калегі, бацькі спартсменаў-вучняў, з якімі мы пагутарылі.

«Дзеці ніколі яго п’яным не бачылі», — казала Вольга — мама аднаго з выхаванцаў Вячаслава Сяргеевіча. Прычыны, па якіх здарыўся прыступ, мама трэнера называе ў сукупнасці: паслаблены імунітэт, частыя за апошнія паўгода прастудныя захворванні, фастфуд і моцны стрэс пасля страты працы.

— Ці хацелі б вы нейкага разбіральніцтва яго справы?

— Не, ужо няма сэнсу. Бо цяпер могуць казаць усё што заўгодна, а ён не зможа адказаць. Але мне хацелася б выказаць сваю думку: я лічу, што трэба ставіцца адзін да аднаго беражліва і паважліва. І нават калі ёсць нейкія пытанні, вырашаць іх па-чалавечы. Так, вядома, у межах заканадаўства, але і не забываць, што ўсе мы людзі.

У адміністрацыі школы пра інцыдэнт стала вядома на наступны дзень, 17 чэрвеня, ад бацькі хлопчыка: ён патэлефанаваў намесніцы дырэктара Вераніцы Вінцукевіч, знаходзячыся ў той момант у Польшчы па працы.

— «Даводжу да вашага ведама, што мне паступіў тэлефонны званок ад бацькі спартсмена-вучня пра тое, што трэнер-выкладчык [указаны даныя Вячаслава] ужыў фізічны, псіхалагічны гвалт у адносінах да яго сына. Таксама бацька [указаны даныя выхаванца] даслаў ліст у сетцы Viber (ліст далучаны), у якім падрабязна выклаў здарэнне, што трэнер збіў яго сына за тое, што той заняў на спаборніцтвах другое, а не першае месца», — зачытвае дакладную запіску свайго намесніка Яўген Лукаянаў, а затым паказвае ліст бацькі хлопчыка.

У заяве сітуацыя апісваецца больш падрабязна: напрыклад, бацька адзначае «шматлікія ранкі на целе Сашы» і згадвае, што раней, падчас майскіх спаборніцтваў (28 мая), трэнер нібы ўдарыў Сашу ў вобласць сонечнага спляцення, а таксама абзываў яго нецэнзурнымі словамі ў прысутнасці іншых выхаванцаў.

— Выходзіць, што гэта быў ужо другі інцыдэнт пасля 28 мая, — кажа Яўген Лукаянаў. — Зноў жа па словах бацькі. І мы, натуральна, 17 чэрвеня праводзім службовую праверку. Запрашаем трэнера — было відаць, што ён перажываў. Бяром тлумачэнні. Ён напісаў: «У сувязі са спаборніцтвам быў на эмоцыях і накрычаў на спартсмена-вучня, указаў на яго памылкі ў праходжанні дыстанцыі і на трэніроўках, дазволіў сабе рукапрыкладства і ўдарыў яго нагой па назе».

— Як ён патлумачыў майскі інцыдэнт?

— Сказаў, што гэтага [ўдару ў сонечнае спляценне] не было.

У той жа дзень, 17 чэрвеня, у школу прыехала мама Сашы і сказала, што прэтэнзій да трэнера не мае. Плюс ужо на наступны дзень жанчына напісала яшчэ і хадайніцтва ў абарону Вячаслава Сяргеевіча.

Павялічыць

— Дзеянні Вячаслава, і мы яму тады тлумачылі гэта, падпадалі пад амаральны ўчынак (пункт 3 артыкула 47 Працоўнага кодэкса). І улічваючы, што яму 29 гадоў, зусім малады хлопец, плюс хадайніцтва маці спартсмена-вучня, прыйшлі да сумеснага рашэння аб’явіць яму вымову, і ён напісаў заяву аб звальненні па згодзе бакоў (дата звальнення — 4 ліпеня). Даведаўшыся, што трэнір напісаў заяву на звальненне, бацькі спартсменаў-вучняў сталі пісаць ва ўсе магчымыя інстанцыі ў яго абарону, указваючы, што дырэктар школы «не заахвочвае трэнера Вячаслава Сяргеевіча за дасягненні ў спартыўнай дзейнасці». Прыблізна 19-20 ліпеня дырэктара СДЮШАР выклікаюць у Мінспорт.

— Чатырынаццаць зваротаў! Вы ж разумееце, закон «Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб» — гэта сур’ёзнае пытанне. Нават калі ідзе станоўчы зварот, паўстае пытанне. Натуральна, Міністэрства спорту выклікала мяне да сябе, і там мяне спыталі: чаму я такога добрага трэнера не заахвочваю? І мне давялося выкласці гэтую сітуацыю. Я ўзяў у міністэрства ўсе выпіскі за апошнія месяцы, паказаў, што [трэнер] заахвочваўся, прэмію атрымліваў.

— Калі было прынята рашэнне аб звальненні?

— Рашэнне аб разрыве кантракта па згодзе бакоў было прынята не адразу: трэба было разабрацца ва ўсёй гэтай сітуацыі. Бо 24 чэрвеня праз электронную сістэму зваротаў паступіў афіцыйны зварот ад бацькі хлопчыка. Плюс сам спартсмен-вучань напісаў электронны зварот у Міністэрства спорту і турызму. Акрамя таго, у той жа дзень у пісьмовай форме было пададзена яшчэ адзін зварот ад маці ўжо іншага выхаванца. І паколькі там і там гаварылася пра рукапрыкладства і ў гэтых заявах былі прыкметы правапарушэнняў, у адпаведнасці з патрабаваннямі закона аб зваротах, мы былі абавязаныя звярнуцца ў адпаведныя органы. І ўжо 26 чэрвеня мы накіравалі ў РУУС Цэнтральнага раёна дадзеныя звароты з суправаджальным лістом для прававой ацэнкі. Мы спадзяваліся атрымаць адказ раней, да 4 ліпеня (даты, указанай у заяве аб звальненні), але паколькі яго не было, а тэрмін па заяве скончыўся, то 2 ліпеня быў выдадзены загад, што 4 ліпеня трэнер звольнены.

Другая заява, што паступіла ўжо ад маці іншага спартсмена-вучня, тычылася сітуацыі, што здарылася летам 2024 года, калі дзеці адпачывалі ў загарадным аздараўленчым лагеры. У ёй гаварылася, што калі жанчына забірала хворага сына з лагера, яна «заўважыла на яго грудзях шматлікія сінякі».

— Вы ведалі, што Вячаслаў ударыў падапечнага Сашу?

— Даведаўся, калі ўжо прыехаў са збораў, прычым Слава мне нічога не сказаў ні ў першы дзень, ні ў другі. Ужо потым ад іншых трэнераў даведваюся: «А ты ў курсе, што ў Славы праблемы? Ён малога пабіў». А я не ў курсе, ён мне нават баяўся сказаць. Пазней прызнаўся, што ўдарыў яго па назе, руцэ. Але каб вось сапраўднае збіццё — ну, не ведаю. Усяму ёсць межы: які б малы ні быў, ёсць чырвоная лінія, якую пераходзіць нельга, і я не веру, што Слава яе перайшоў.

• 0
• 0
• 0
• 3
• 1
• 4
• 0
• 0