«Kali razmaŭlaŭ z žonkaj pa-biełarusku, adčuvaŭ ź jaje boku niepavahu i ahidu»
Pakrokavaja instrukcyja «Movy Nanova», dzie viadziecca pra toje, jak biełarusizavać muža ci žonku, atrymała zvarotnuju reakcyju. Na poštu kursaŭ pryjšoŭ list ad biełarusa, što ŭziaŭ u žonki rasijanku, a paśla pasprabavaŭ pryvić joj luboŭ da biełaruskaj movy.
Imia aŭtar lista paprasiŭ nie afišavać.
«Maja druhaja pałavinka — etničnaja rasijanka. Dziaciej pakul niama, tamu z hetaha punktu hledžańnia nie maju čym padzialicca. Ale ŭvohule składanaść palahaje ŭ tym, što z boku žonki adčuvajecca pieraduziataje staŭleńnie da biełaruskaj movy, časam navat niepavaha dy ahida.
Naprykład, kali ja kažu pierad snom «dabranač» zamiest «spokojnoj noči», to adčuvaju ŭschvalavanaść. «Smačna jeści», «kali łaska» ci «dziakuj» taksama faktyčna pad zabaronaj, nie kažučy ŭžo pra bolšaje. A mnie vielmi chočacca, kab doma čaściej hučała biełaruskaja mova.
Adzinaje, dzie ja baču prychilnaść da biełaruskaj movy — heta teatr. I toje tamu, što ŭ našym horadzie niama ruskamoŭnaha teatru (aproč vypadkaŭ, kali hastralujuć kalektyvy ź inšych haradoŭ abo z Rasii, ale ja śviadoma nie afišuju takija pieryjady).
Kaniečnie, u nas zdaralisia svarki na hlebie moŭnaha pytańnia. Bolš z pryčyny niepavažlivych vykazvańniaŭ pra biełaruskuju movu, bo ja patrabavaŭ elemientarnaj pavahi, tolki i ŭsiaho. Tut treba skazać, što svarycca ŭsio ž nie varta.
Šmat zaležyć ad charaktaru muža ci žonki. U maim vypadku ja baču hatoŭnaść sastupać. Ja nie viedaju, što mienavita padziejničała: ci to raniejšyja skandały, ci to teatralnyja pieravahi.
Ale apošnim časam ja staŭ adčuvać pavažlivaje staŭleńnie da movy, cikaŭnaść da asobnych słovaŭ («a jak pa-biełarusku budzie heta ci toje») dy navat škadavańnie, što mova słaba pašyrana ŭ hramadskich miescach.
Sprabujučy razabracca ŭ pryčynach, ja vyłučyŭ niekalki faktaraŭ:
1. Impierski kompleks rasijan (to bok sposab myśleńnia, pry jakim adzinaj «narmalnaj» movaj ličycca ruskaja, a inšyja, asabliva z byłoha SSSR, prynižajucca. Anhlijskaja, naprykład, pavažajecca, my navat jaje vyvučajem razam.
2. Usprymańnie biełaruskaj movy jak štučnaj, na jakoj nie mohuć budavacca zvyčajnyja znosiny.
3. Adsutnaść ujaŭleńnia pra toje, što Biełaruś moža stać całkam biełaruskamoŭnaj (jak, naprykład, było napačatku 1990-ch. Toj pieryjad ja pamiataju dobra, ale dla ludziej, što naradzilisia paśla refierendumu 1995 hoda, heta amal fantastyka).
4. Adsutnaść viedaŭ pra bahatuju biełaruskuju kulturu i historyju (pašyreńnie viedaŭ spryjaje bolš prychilnamu staŭleńniu da movy).
5. Dziaržaŭnaja palityka, skiravanaja na demanstratyŭnaje prynižeńnie ŭsiaho biełaruskaha.
Što za 17-hadovy startapier, jaki vyliŭ cebar chłuśni na Libiera na radaść biełaruskim śpiecsłužbam7
Kamientary