«Heta sapraŭdnaja niebiaśpieka dla Ukrainy». Va USU raście kolkaść vypadkaŭ samavołak i deziercirstva

Kali danyja ŭ spravazdačach padadzienyja pravilna, heta aznačaje, što kastryčnik pabiŭ rekord pa kolkaści ŭciokaŭ z armii za apošnija čatyry hady vajny.

«Heta vielmi drenny rekord», — napisaŭ na svajoj staroncy ŭ fejsbuku vajskoviec Ihar Łucenka.

«Armija, jakaja raźbiahajecca, jakaja miesiac ad miesiaca hublaje ŭsio bolš ludziej z-za deziercirstva i ŭciokaŭ z čaściej — voś što jość sapraŭdnaj niebiaśpiekaj dla isnavańnia Ukrainy», — dadaŭ jon, nazvaŭšy SPČ hałoŭnaj prablemaj dla armii siońnia.

Jon adznačaje, što heta tolki aficyjnyja danyja, «na samaj spravie šmat vypadkaŭ samavolnaha pakidańnia čaści ci deziercirstva nie rehistrujucca».

Adnak isnuje dumka, što aficyjnyja danyja mohuć być pierabolšanyja z-za pamyłak u dakumientach.

«Hetaja ličba pierabolšanaja, chutčej za ŭsio amal udvaja, z-za formy spravazdačnaści», — napisaŭ u kamientaryjach u sacsietkach inšy vajskoviec Mirasłaŭ Haj.

«Heta 20 tysiač daviedak, a nie ludziej»

Adzin z aficeraŭ Hienštaba USU patłumačyŭ Ukrainskaj słužbie Bi-bi-si, što statystyka adlustroŭvaje nie kolkaść ludziej, jakija pajšli ŭ SPČ, a kolkaść daviedak.

Naprykład, «čałaviek pajšoŭ z adnoj čaści, potym moh viarnucca ci pajści ŭ inšaje padraździaleńnie, a potym znoŭ pajšoŭ u SPČ — heta paličać jak dva vypadki SPČ, ale na samaj spravie heta adna i taja ž asoba».

«Tamu heta nie 20 tysiač ludziej u SPČ, a 20 tysiač daviedak», — kaža surazmoŭca.

Akramia taho, čałavieka mahli ŭnieści ŭ SPČ, a jon moh prosta źniknuć bieź viestak — «tut jaho status moh užo dvojčy ci trojčy źmianicca, ale daviedku mahli nie vypraŭlać».

«I hetyja daviedki nazapašvajucca, pierachodziać z adnaho miesiaca ŭ inšy, i tak uźnikaje statystyčnaja pamyłka».

Kab atrymać realnyja danyja pra SPČ, treba źbirać infarmacyju z bryhady ci padraździaleńniaŭ, ličyć surazmoŭca.

Za kamientarom pra mietady padliku vypadkaŭ SPČ Ukrainskaja słužba Bi-bi-s taksama źviarnułasia ŭ Dziaržaŭnaje biuro rasśledavańniaŭ (DBR).

Tam adkazali, što nie kamientujuć infarmacyju, źviazanuju z SPČ.

Čamu vajskoŭcy iduć u SPČ

Tamu ciapier dakładnaja kolkaść vajskoŭcaŭ, jakija pajšli ŭ SPČ ci dezierciravali, nieviadomaja. Kali vieryć statystycy Hienprakuratury, sa studzienia pa kaniec kastryčnika 2025 hoda — heta 161 461 vypadkaŭ SPČ, a jašče deziercirstva — 21 479 čałaviek. Choć heta, znoŭ ža, moža być kolkaść daviedak, a nie ludziej, jak apisana vyšej.

«Roźnica pamiž SPČ i deziercirstvam — va ŭzroŭni hramadskaj niebiaśpieki», — tłumačyć Anton Niežyvy, juryst HA «Jurydyčnaja sotnia».

SPČ — heta kali vajskoviec pakidaje miesca słužby biez dazvołu kamandzira ci važkich pryčyn. Ale kali ŭ jaho jość namier uchilacca ad słužby, heta ŭžo deziercirstva. Abodva złačynstvy źjaŭlajucca kryminalnym pravaparušeńniem.

Pakarańnie adroźnivajecca niaznačna: za SPČ dajuć ad piaci da dziesiaci hadoŭ pazbaŭleńnia voli, za deziercirstva — ad piaci da dvanaccaci.

Prablemy, jakija raniej šturchali ludziej na SPČ ci deziercirstva, zastajucca aktualnymi — heta składanaść pieravodu ŭ inšyja padraździaleńni, adsutnaść naležnych ratacyj, a taksama terminaŭ słužby.

«Dziakujučy pracy vajskoŭcaŭ šmat što kvitnieje», — piša ŭ fejsbuku vajskoŭka Jaryna Čarnahuz. Jana maje na ŭvazie jak isnavańnie dziaržavy ŭ cełym, tak i pracu paśpiachovych biznesaŭ dy arhanizacyj u tyle.

Heta ŭsio mahčyma dziakujučy vajskoŭcam, jakija mohuć sabie dazvolić niekalki miesiacaŭ ci hod adpačynku «tolki šlacham mienšaj hańby — SPČ».

Na jaje dumku, mahčymaść zaklučać fiksavanyja kantrakty z vysokim zarobkam dla tych, chto tolki ciapier vyrašyŭ pajści ŭ armiju, jašče bolš pahłybiła «raskoł unutry armii».

«Ja nie lublu lišniuju dramatyzacyju, ale čym my, tyja, chto z samaha pačatku i jašče da pačatku poŭnamaštabnaj vajny, na froncie — adroźnivajemsia ad pryhonnych, kali paraŭnać naša stanovišča z cyvilnymi?» — napisała Čarnahuz.

Dekryminalizacyja SPČ

Ukrainskija ŭłady pačali surjozna zajmacca prablemaj SPČ u minułym hodzie. Svaim rašeńniem ad vieraśnia 2024 hoda Viarchoŭnaja Rada časova dekryminalizavała SPČ i deziercirstva dla vajskoŭcaŭ, jakija heta zrabili ŭpieršyniu.

Da hetaha dla ŭsich vajskoŭcaŭ biez vyklučeńnia abodva złačynstvy byli kryminalnymi pravaparušeńniami.

Ale heta rašeńnie było časovaje — vajskoŭcy biez suda mahli viarnucca nazad na słužbu da kankretnaha terminu, jaki pastajanna praciahvali. Apošni dedłajn byŭ 30 žniŭnia hetaha hoda.

Rašeńnie z dekryminalizacyjaj mieła efiekt, prynamsi na pačatku.

U pieryjad z 29 listapada 2024 hoda pa 1 sakavika 2025 hoda, jak paviedamlała DBR, na słužbu viarnulisia amal 21 100 vajskoŭcaŭ.

Jak było viadoma Ukrainskaj słužbie Bi-bi-si z ułasnych krynic, u krasaviku 2025 hoda ŭ Hienštabie prablemu z SPČ ličyli vyrašanaj, bo «kolkaść tych, chto idzie ŭ SPČ, roŭnaja kolkaści tych, chto viartajecca».

Ale, jak bačna sa statystyki, jakuju staranna praanalizavała hazieta «Słovo i diło», u traŭni 2025 hoda ŭ SPČ pajšła rekordnaja kolkaść ludziej — bolš za 18 tysiač.

Choć heta, znoŭ ža, statystyka na padstavie danych DBR, jakija mohuć utrymlivać tuju ž statystyčnuju pamyłku.

Paśla traŭnia statystyka znoŭ pajšła na spad, ale rezka vyrasła vosieńniu — mienavita ŭ toj čas, kali na Danbasie praciahvajucca vyrašalnyja bai za Pakroŭsk.

Kantrakty Šmyhala jak sposab demabilizacyi

Ciapier ułada demanstruje hatoŭnaść vyrašyć jašče adnu balučuju prablemu, jakaja pryvodzić da SPČ — adsutnaść dakładnych terminaŭ słužby.

Rašeńnie na pačatku tydnia pradstaviŭ ministr abarony Dzianis Šmyhal u svaich sacsietkach.

Jon kaža, što dla budučych i ciapierašnich vajskoŭcaŭ ułada płanuje ŭvieści kantrakty ad 1 da 5 hadoŭ. Pry hetym dla kantraktaŭ na 2‑5 hadoŭ praduhledžanaja hadavaja adterminoŭka ad mabilizacyi pa zaviaršeńni pahadnieńnia.

«My adkazvajem na klučavy zapyt vajskoŭcaŭ, ich siemjaŭ i hramadstva. Novyja kantrakty — heta pra spraviadlivaść i pradkazalnaść», — zajaviŭ ministr.

Ale ŭ jahonych abiacańniach mała detalaŭ — niezrazumieła, jak buduć ličycca hetyja terminy, ci ŭklučać u ich čas, jaki ŭžo adpracavali vajskoŭcy, ci budzie ŭ ich vybar samim vyznačać, kolki jašče słužyć, ci zmohuć niadaŭna mabilizavanyja zaklučyć kantrakt na adzin hod.

Vajskovaja ambudsmienka Volha Rašaciłava, jakaja aptymistyčna hladzić na novuju ideju z kantraktami, zaklikała ludziej nie śpiašacca z krytykaj i paabiacała, što, kali «ŭsio dapracujecca, vam spadabajecca».

• 0
• 0
• 1
• 4
• 3
• 8
• 0
• 0