Jak Rasija z dapamohaj karabla-špijona sočyć za padvodnymi kabielami Jeŭropy
Pakul Maskva teściruje reakcyju NATA na parušeńni pavietranaj prastory na ŭschodnich miežach Jeŭropy, jaje mienš bačnyja, ale nie mienš dziorzkija padvodnyja apieracyi vyklikajuć usio bolšuju zaniepakojenaść siarod jeŭrapiejskich čynoŭnikaŭ. Pra špijonskuju dziejnaść karabla «Jantaŕ» raskazvaje novaje rasśledavańnie Financial Times.
U listapadzie minułaha hoda z zacišnaj buchty na rasijskim Kolskim paŭvostravie ŭ trochmiesiačnaje płavańnie vyjšła sinie-biełaje sudna. Na pieršy pohlad, heta byŭ zvyčajny daśledčy karabiel. Jaho maršrut pralahaŭ vakoł Narviehii, praz praliŭ Ła-Manš, u Irłandskaje mora, a zatym na poŭdzień da Mižziemnamorja i Sueckaha kanała.
Ale heta byŭ nie turystyčny kruiz pa atłantyčnym uźbiarežžy Jeŭropy. «Jantaŕ» — adzin z samych sučasnych karabloŭ-špijonaŭ u rasparadžeńni rasijskich uzbrojenych sił.
Jon abstalavany poŭnym arsienałam špijonskaha abstalavańnia, uklučajučy hłybakavodnyja aparaty, zdolnyja apuskacca na tysiačy mietraŭ. Jaho sapraŭdnaja misija — kartahrafavańnie i, patencyjna, padrychtoŭka da dyviersij na padvodnych kabielach, jakija zabiaśpiečvajuć krainy NATA internetam, enierhijaj, vajskovaj suviaźziu i finansavymi tranzakcyjami.
«Jantaŕ» — heta instrumient, jaki Rasija vykarystoŭvaje, kab trymać nas u napružańni, — zajaviŭ adzin z vysokapastaŭlenych kamandziraŭ NATA. — Jon idzie ŭzdoŭž kabielnych linij i trubapravodaŭ, robić prypynki. My vielmi ŭvažliva za im sočym».
Rasśledavańnie Financial Times, zasnavanaje na analizie spadarožnikavych danych i razmovach z vajskovymi ekśpiertami, vyjaviła novyja padrabiaznaści dziejnaści «Jantara». Vykarystoŭvajučy radarnyja zdymki Jeŭrapiejskaha kaśmičnaha ahienctva, žurnalistam udałosia zafiksavać karabiel u Irłandskim mory.
Tam jon na praciahu niekalkich hadzin nieruchoma zavisaŭ nad tryma bujnymi kabielami, jakija złučajuć Irłandyju i Vialikabrytaniju: CeltixConnect-2, Geo-Eirgrid i Rockabill. U hety momant sudna sprabavała schavać svaju aktyŭnaść, adklučyŭšy sistemu aŭtamatyčnaj identyfikacyi (AIS), što źjaŭlajecca kłasičnym pryjomam dla tajemnych apieracyj.
«Jantaŕ» taksama byŭ dakładna zafiksavany nad kabielami, što złučajuć Narviehiju ź jaje terytoryjaj — archipiełaham Špicbierhien. Heta miesca, raźmieščanaje vysoka ŭ Arktycy, maje stratehičnaje značeńnie i ŭžo daŭno pryciahvaje asablivuju ŭvahu Rasii.
Tajamničaje HUHD
Za dziejnaściu «Jantaria» staić adna z samych sakretnych struktur u rasijskich uzbrojenych siłach — Hałoŭnaje ŭpraŭleńnie hłybakavodnych daśledavańniaŭ, abo HUHD (vajskovaja čaść 40056). Hetaja arhanizacyja nastolki zakrytaja, što dostup da jaje apieracyj maje tolki nievialikaja hrupa vysokakvalifikavanych rasijskich hidranaŭtaŭ.
HUHD było stvorana jašče ŭ razhar Chałodnaj vajny i dziejničaje całkam niezaležna ad astatniaha rasijskaha fłotu, padparadkoŭvajučysia niepasredna Ministerstvu abarony.
Adzin z byłych aficeraŭ Paŭnočnaha fłotu Rasii apisvaje HUHD jak strukturu, apieracyjna bližejšuju da vajskovaj raźviedki (HRU), čym da VMF. «Pa zadačach, jakija jany vykonvali, jany zaŭsiody padparadkoŭvalisia HRU», — skazaŭ jon.
Navat nazva ŭpraŭleńnia — «hłybakavodnyja daśledavańni» — źjaŭlajecca eŭfiemizmam, bo jaho meta nie navuka, a špijanaž i padrychtoŭka da dyviersij. Fłot HUHD naličvaje kala 50 adzinak, bolšaść ź jakich — heta atamnyja padvodnyja łodki i mienšyja aparaty, zdolnyja apuskacca na hłybiniu da 6000 mietraŭ.
Baza HUHD znachodzicca ŭ buchcie Aleńja Huba na ŭźbiarežžy Barancava mora, niepadalok ad miažy z Narviehijaj. Heta miesca nastolki sakretnaje, što abaroniena ad spadarožnikavaha nazirańnia, a ŭ rajonie pastajanna pracujuć sistemy hłušeńnia GPS.
Akramia raźviedki i dyviersij u zamiežnych vodach, HUHD adkazvaje i za absłuhoŭvańnie rasijskaj sietki padvodnych datčykaŭ, jakija fiksujuć čužyja karabli ŭ terytaryjalnych vodach, a taksama za vymańnie zamiežnaj techniki — naprykład, hidrałakataraŭ abo zapisvajučych pryboraŭ, što pakidajuć inšyja krainy.
Supracoŭniki HUHD — heta vielmi vuzkaśpiecyjalizavanyja kadry. Zvyčajna jany spačatku słužyli piać hadoŭ na padłodkach, paśla prachodzili padrychtoŭku, jakaja častkova bazavałasia na savieckich prahramach padrychtoŭki kasmanaŭtaŭ.
U čym niebiaśpieka?
Zaležnaść sučasnaha śvietu ad padvodnaj infrastruktury vielizarnaja. 99% ličbavych kamunikacyj Vialikabrytanii zabiaśpiečvajucca praz vałakonna-aptyčnyja kabieli, a padvodnyja trubapravody pastaŭlajuć try čverci hazu ŭ krainu.
Asablivaj sakretnaściu vałodajuć kabieli, jakija pieradajuć danyja dla Intehravanaj sistemy padvodnaha nazirańnia — sumiesnaj vajskovaj sietki ZŠA i Vialikabrytanii, jakaja adsočvaje pieramiaščeńnie varožych padvodnych łodak.
«Jantaŕ» abstalavany hłybakavodnymi aparatami z rukami-manipulatarami, jakija zdolnyja padklučacca da vajskovych i internet-kabielaŭ dla pierachopu infarmacyi, a taksama zakładać vybuchoŭku dla dalejšaha padryvu.
Ale jość i bolš vytančany sposab dyviersii. Praciŭnik moža ŭmiašacca ŭ pracu padvodnych kabielaŭ, źmianiajučy častatu śvietłavych impulsaŭ u ich. Heta parušyć dakładnuju sinchranizacyju času i moža vyklikać chaos u cełych halinach ekanomiki, dzie kožnaja milisiekunda na vahu zołata, — naprykład, u śfiery biržavoha handlu.
Jak miarkujuć zachodnija vajskovyja čynoŭniki, asnoŭnaja meta «Jantaria» — znajści samyja ŭraźlivyja miescy: vuzły, dzie sychodziacca adrazu niekalki kabielnych linij. Udar pa takoj kropcy mieŭ by najbolš razburalny efiekt.
«Kali napružanaść niebiaśpiečna ŭzraście, Rasija moža vyklučyć nam śviatło, enierhietyčnyja i kamunikacyjnyja sistemy, padryvajučy palityčnuju volu i sacyjalnuju zhurtavanaść», —
davodzić kapitan Devid Fiłds (David Fields), były vajskova-marski ataše Vialikabrytanii ŭ Maskvie.
Uraźlivaść Irłandyi
Paśla poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu ŭ 2022 hodzie aktyŭnaść HUHD prykmietna źniziłasia. Adnak, jak pakazvaje analiz, da kanca 2023 hoda Maskva znoŭ stała bolš hatovaj da ryzyki.
Apošniaje płavańnie «Jantaria» stała samym doŭhim z pačatku vajny. Bolš za toje, z kastryčnika 2023 hoda ŭ brytanskich vodach była zafiksavanaja pastajannaja prysutnaść 11 rasijskich vajskovych i dapamožnych sudnaŭ, jakija viali skaardynavanaje nazirańnie.
Asablivuju tryvohu vyklikaje cikavaść Rasii da Irłandyi. Budučy niejtralnaj krainaj, jakaja nie ŭvachodzić u NATA, Irłandyja źjaŭlajecca «słabym miescam u abarončaj architektury vakoł Vialikabrytanii».
«Rasii było b vielmi ciažka pierarezać usie patoki danych u Vialikabrytaniju, bo ich šmat. Značna praściej adrezać Irłandyju», — tłumačyć ekśpiert pa marskoj biaśpiecy Sidchart Kaŭšał (Sidharth Kaushal). Taki krok, nie źjaŭlajučysia pramym napadam na člena NATA, nanios by značny ekanamičny i sacyjalny ŭdar pa blizkim sajuźniku Aljansu.
Zapoźnienaja reakcyja Zachadu
Jeŭrapiejskija krainy tolki ciapier pačynajuć uśviedamlać maštab pahrozy. Na praciahu doŭhaha času, zasiarodziŭšysia na baraćbie z teraryzmam, jany, pa słovach pradstaŭnika Ministerstva abarony Vialikabrytanii, «prosta zabylisia» pra biaśpieku na mory. Ciapier adkaznaść za abaronu padvodnaj infrastruktury ŭ krainie faktyčna razmytaja pamiž roznymi viedamstvami.
Vialikabrytanija sprabuje vypravić situacyju. Niadaŭna Karaleŭski fłot atrymaŭ vyklučnuju adkaznaść za biaśpieku padvodnaj infrastruktury i raspracoŭvaje prajekt «Atłantyčny bastyjon» — novuju abarončuju sietku z datčykaŭ i padvodnych bieśpiłotnikaŭ. Adnak finansavańnie hetaha ambitnaha płana jašče nie zaćvierdžana.
Ekśpierty śćviardžajuć, što adnaho tolki nazirańnia niedastatkova. Nieabchodna aktyŭnaje strymlivańnie, naprykład, videafiksacyja dziejnaści rasijskich karabloŭ-špijonaŭ, kab pakazać Maskvie, što jaje tajemnyja apieracyi bolš nie źjaŭlajucca tajamnicaj.
Tym časam HUHD praciahvaje naroščvać svoj patencyjał. Niadaŭna kiraŭnik brytanskaha fłotu admirał Hvin Dženkins (Gwyn Jenkins) pryznaŭ, što bačyŭ dokazy «adnaŭleńnia» mahčymaściaŭ hetaha sakretnaha padraździaleńnia, jakoje «niejki čas było cichim». Jaho vysnova adnaznačnaja i tryvožnaja: «Zdajecca, jano viartajecca». Cichaja vajna na marskim dnie ŭstupaje ŭ novuju, bolš niebiaśpiečnuju fazu.
Foty z Maskvy dajuć pabačyć Pucina i Łukašenku biez hrymu15
Kamientary