23 ліпеня Лукашэнка падпісаў закон «Аб правілах беларускай артаграфіі і пунктуацыі». Праз правапіс няможна губляць тыя нешматлікія легальныя выдавецтвы, якія друкуюць беларускамоўную прадукцыю. У любым выпадку, кнігі, газэты ці сайты мы чытаем празь іх зьмест, а ня форму. Піша Зьміцер Панкавец.
23 ліпеня Лукашэнка падпісаў закон «Аб правілах беларускай артаграфіі і пунктуацыі». 24 чэрвеня ён быў прыняты ў другім чытаньні палатай прадстаўнікоў. Зьмены, што прынясе гэты закон, мінімальныя — апроч прэзыдэнта зь вялікай літары ды пашырэньня аканьня ў словах іншамоўнага паходжаньня і ўзгадаць няма чаго.
Вось толькі фішка ў тым, што ад 1 верасьня 2010 году пісаць на новых правілах абавяжуць усіх. Вольніца для карыстальнікаў «тарашкевіцы» скончылася. Цяпер за памякчэньне зычных на пісьме выдаўцоў друкаванай прадукцыі будуць караць. Канечне, абсурд поўны.
Але ў нас часта так. Ці не абсурдна тое, што закон аб мове прымалі тыя людзі, якія ёй не карыстаюцца ў штодзённым жыцьці? Ці не абсурдна, што вядучыя мовазнаўцы краіны не былі датычныя да прыняцьця гэтага дакумэнту?
Тым ня менш, закон спарадзіў рэакцыю. Ужо летась загучала пытаньне: а ці варта так трымацца за «тарашкевіцу»? Допісы ў блогах, артыкулы ў газэтах на тэму правапісу выклікалі жывую дыскусію. Прыхільнікі «тарашкевіцы» адразу пачыналі абвінавачваць сваіх апанэнтаў у «здрадзе». Ну а прыхільнікі «наркамаўкі» таксама не заставіліся ўбаку, кажучы на сваіх апанэнтаў, што тыя «страшна далёкія ад народу». Беларусы сварыліся зь беларусамі. А за што? Мова нас павінна аб’ядноўваць, а выходзіць зусім наадварот.
У інтэрнэце носьбіты мовы выкарыстоўваюць абодва правапісы. Каб пераканацца ў гэтым, варта толькі зьвярнуцца да паслугаў пошукавіка google. Мы маем у выніку: 390 тысяч спасылак на запыт «ёсьць» і 396 тысяч на «ёсць», 396 тысяч на слова «сёньня» і 415 тысяч на «сёння». Поўны парытэт.
На афіцыйны правапіс у сваіх улётках перайшлі Дэмакратычныя сілы. Афіцыйны правапіс выкарыстоўвае і каталіцкая царква, яшчэ адзін аплот Беларушчыны. Гэта рэаліі.
Таму ня бачу драмы ад пераводу на афіцыйны правапіс тых газэтаў і сайтаў, якія выдаваліся на “тарашкевіцы”. Урэшце, «тарашкевіца» — гэта ўсяго толькі правапіс. Вымаўленьне ня мае да правапісаў ніякага дачыненьня. Мяккае «с» у слове «сьнег» вымаўляецца заўсёды незалежна ад правапісных традыцый.
Ужо не кажу пра блытаніну, якая непазьбежна ўзьнікае пры суіснаваньні двух варыянтаў беларускай мовы. Вучыўся я ў школе афіцыйнаму правапісу, і для мяне ён такі ж беларускі, які і кожны іншы.
На здаровы глузд, пераход на адзіны правапіс павінен спрыяць кансалідацыі беларусаў. Не драбіць іх яшчэ болей з надуманых прычын. Шкада толькі, што пераход гэты адбываецца ў такіх дзікіх умовах. Але як тое будзе — пабачым.
Лічу, што праз правапіс няможна губляць тыя нешматлікія легальныя выдавецтвы, якія друкуюць беларускамоўную прадукцыю. У любым выпадку, кнігі, газэты ці сайты мы чытаем празь іх зьмест, а ня форму.
Цяпер чытаюць
Выйшаў на свабоду беларус, якога ў свой час прысудзілі да пажыццёвага зняволення. Гэта першы вядомы такі выпадак10
Каментары