Jak i navošta čarapachi dychajuć azadkam? Cikavy fakt
Čarapachi — chaładnakroŭnyja žyvioły: tempieratura ich cieła nie trymajecca na peŭnym uzroŭni, jak u ludziej i inšych sysunoŭ, a zaŭsiody prymaje tempieraturu navakolnaha asiarodździa. Dziŭna, ale hetaja istota moža vyžyvać navat pry samych nizkich plusavych tempieraturach.
Kali vadajom, u jakim žyvie čarapacha, pakryvajecca lodam, jana płyvie na dno, dzie tempieratura zvyčajna trymajecca na ŭzroŭni +4 hradusaŭ. Takim čynam žyvioła ratujecca ad śmierci ŭ chałodnym pavietry, bo tempieratury nižejšaj za nul jana ŭsio ž nie pieraniesła b.
Ale čarapacha — nie ryba, jakaja moža dychać pad vadoj z dapamohaj žabraŭ. Što ž rabić, kali vadajom zaciahnuŭ ščylny lod, i čarapacha nie moža vybracca na pavierchniu, kab trochi padychać?
Dla taho, kab padtrymlivać žyćcio ŭzimku, hetyja žyvioły vykarystoŭvajuć dva pryjomy. Pieršaje, što jany robiać, — uvachodziać u stan hibiernacyi (paprostu kažučy — u zimovuju śpiačku). Pry hetym mietabalizm mocna zapavolvajecca, i žyvioły abychodziacca toj nievialikaj kolkaściu kisłarodu, jakaja zastałasia ŭ kryvi.
Ale časam hetaha kisłarodu moža i nie chapać, tamu druhi pryjom, jaki vykarystoŭvajuć čarapachi — tak zvanaje «kłaačnaje dychańnie», abo dychańnie azadkam.
Reč u tym, što ŭ vobłaści pamiž zadnimi łapami znachodzicca šmat kryvianosnych sasudaŭ, praź jakija kisłarod, jaki ŭtrymlivajecca ŭ vadzie, moža traplać u arhanizm žyvioły.
Adkul ža ŭzimku u vadzie biarecca kisłarod? Padvodnyja žyvioły vykarystoŭvajuć toj vypracavany bahavińniem z dapamohaj fotasintezu kisłarod, jaki zastaŭsia jašče z vosieni. Darečy, za ŭsiu zimu ryby i inšyja nasielniki vadajoma vykarystoŭvajuć jaho amal całkam. Ale navukoŭcy vyśvietlili, što dla čarapach nie prablema pratrymacca pad vadoj da 100 dzion, čaho całkam dastatkova dla taho, kab pieražyć zimu.
Kamientary