«Kali vy nie napišacie pa ŭłasnym žadańni, zvolniać nas». Palityčnyja zvalnieńni nie spyniajucca
U Biełarusi praciahvajucca palityčna matyvavanyja zvalnieńni paśla prezidenckich vybaraŭ u 2020 hodzie. «Čystka kadraŭ» zakranaje samyja roznyja śfiery ekanomiki, adnak najbolš vyrazna jana adbyvajecca tam, dzie pracujuć prafiesijanały, jakija majuć svajo mierkavańnie i jarka vyražanuju hramadzianskuju pazicyju. Pravaabaroncy pryvodziać niekalki charakternych vypadkaŭ sa śfiery adukacyi i kultury.
Spačatku prosiać zvolnicca pa ŭłasnym žadańni
U BNTU masava «prosiać zvolnicca» vykładčykaŭ, jakija zastupilisia za adličanych studentaŭ abo vystupili suprać hvałtu.
2020 hod zmoh abjadnać sumlennych vykładčykaŭ. Kali studentaŭ masavaha aryštoŭvali abo adličvali, jany zapisvali videazvarot z patrabavańniem spynić hvałt u dačynieńni da mirnych pratestoŭcaŭ i padpisvali pietycyi z prośbami adnavić niezakonna adličanych studentaŭ. Za heta vykładčykaŭ pazbaŭlali premij, rabili im vymovy, niekatorych udałosia zvolnić pa artykule, inšyja nie vytrymali cisku i syšli sami. Z astatnimi praciahvajuć «raźbiracca».
Viadoma, što ŭ adździele kadraŭ užo jość «śpis niaŭhodnych vykładčykaŭ», jakija pavinny pakinuć BNTU da 1 studzienia. Dla pačatku im prapanujuć zvolnicca pa ŭłasnym žadańni.
Pravaabaroncam taksama paviedamlajuć, što «palityčnyja» zvalnieńni zakranuli i Połacki dziaržaŭny ŭniviersitet. Tut tolki ŭ śniežni prymusili zvolnicca dacentaŭ Uładzimira Łobu, Viktara Jakubava i Ihara Bortnika. Viadoma, što pieršy ź ich byŭ źviazany sa stačkamam, druhi — siadzieŭ «na sutkach», a treci taksama patrapiŭ ŭ niejkija śpisy.
Cisk z usich bakoŭ
Na pačatku śniežnia dyrektar Pružanskaj muzyčnaj škoły Vieranika Kryłova i načalnik adździeła kultury Pružanskaha rajvykankama Kanstancin Panimaš zmušali napisać zajavu ab zvalnieńni pa ŭłasnym žadańni prybiralščycu Ludmiłu Caranu, a kali pahrozy nie dapamahli, stali prymušać nie vychodzić na pracu, kab zvolnić jaje za prahuł, paviedamlali niezaležnyja ŚMI.
Na pačatku traŭnia 2021 hoda za repost źviestak ab učastkovym inśpiektary Ludmiła Caranu była asudžanaja na 1,5 hoda «chatniaj chimii». Zvalnieńnie z pracy moža značyć pieravod za kraty.
Siarod arhumientaŭ byŭ i taki: «Kali vy nie napišacie pa ŭłasnym žadańni, zvolniać nas».
Ludmiła Caranu pracuje prybiralščycaj u muzyčnaj škole, maje kantrakt na dva hady — da piensii. «Chatniaja chimija» — abmiežavańnie voli biez nakiravańnia ŭ vypraŭlenčuju ŭstanovu, asudžanym dajuć žyć doma, ale abaviazvajuć pracavać i być pad kantrolem milicyi.
Caranu patrabuje, kab jaje ci nie zvalniali, abo zvalniali pa niejkaj zakonnaj pryčynie. Žančyna adčuvaje cisk z usich bakoŭ, jana štotydzień pavinna davać spravazdačy milicyi ab pracy na «chatniaj chimii».
Darečy, niezakonnaje zvalnieńnie z pracy, zhodna z art. 199 KK RB, karajecca pazbaŭleńniem prava zajmać peŭnyja pasady, papraŭčymi rabotami na termin da 2 hadoŭ abo pazbaŭleńniem voli na termin da 3 hadoŭ. Palityčnyja matyvy złačynstva źjaŭlajucca abciažarvalnymi abstavinami.
«Niedapuščalna, kab amaralny čałaviek vučyŭ našych dziaciej»
Pravaabaroncy pryvodziać historyju zvalnieńnia rabotnika sistemy adukacyi adnoj ź viaskovych škoł Minskaj vobłaści, jaki źviarnuŭsia da ich.
Nastaŭnika-fiłołaha Ściapana ŭ kastryčniku zaprasiła da siabie ŭ kabiniet dyrektar škoły, dzie prosta prapanavała zvolnicca «pa ŭłasnym žadańni».
Na pytańnie «čamu?», jana adkazała, što zvanili baćki dziaciej i kazali: «Niedapuščalna, kab amaralny čałaviek vučyŭ našych dziaciej».
«Amaralnaść» Ściapana, vidać, zaklučałasia tolki ŭ tym, što ŭ listapadzie 2020 hoda jon byŭ zatrymany, jak udzielnik akcyi pratestu, i aštrafavany.
Ściapan, jaki dahetul pa pracy nie mieŭ anijakich zaŭvah i spahnańniaŭ, nie pahadziŭsia z takoj prapanovaj i niejki čas praciahvaŭ pracavać. A ŭžo na pačatku śniežnia administracyja škoły praviała niekalki pravierak pracy ŭpartaha piedahoha: afarmleńnie dakumientacyi, jakaść pravierki vučnioŭskich sšytkaŭ, pracoŭny režym.
Na hety raz prapanavali padpisać zahad na zvalnieńnie pa artykule 42 Pracoŭnaha kodeksa RB «nieadpaviednaść rabotnika zajmajemaj pasadzie».
Ściapan admoviŭsia padpisvać zahad, zapatrabavaŭ pradstavić jamu kopii dakumientaŭ z vynikami pravierak jaho pracy.
Urešcie byŭ znojdzieny kampramis, i Ściapan vymušany byŭ syści sa škoły «pa ŭłasnym žadańni».
«Praca mianie całkam zadavalniała, škoła i kalektyŭ padabalisia. Aproč taho, było zručna dabiracca z rajonnaha centra. Ciapier, voś, sprabuju znajści choć niešta, kab zarablać na žyćcio, pakolki nie ŭpeŭnieny, što ŭ mianie budzie šaniec znoŭ viarnucca ŭ škołu», — raspaviadaje Ściapan.
Nastaŭnik adnoj sa škoł Maładziečanskaha rajona Alaksandr niekalki dzion tamu paviedamiŭ u sacyjalnych sietkach pra svajo zvalnieńnie:
«Amal 16 hadoŭ addaŭ škole. Chapała ŭsialakaha. Ale dobraha było bolš, čym drennaha. Usio tolki pačynajecca…»
Ci možna atrymać dapamohu ŭ takoj situacyi?
Kali vy sutyknulisia z padobnaj situacyjaj i vam nastojliva prapanujuć pahadzicca na zvalnieńnie «pa pahadnieńni bakoŭ», albo pahražajuć bolš žorstkimi zachadami ŭ vypadku admovy pajści na takija kroki — źviartajciesia pa kansultacyju ŭ adzin ź niezaležnych prafsajuzaŭ. Taksama vy možacie napisać pravaabaroncam i raspavieści pra asablivaści vašaha zvalnieńnia.
Kamientary