Mova3838

Polski linhvist: Palaki Vilenščyny dahetul razmaŭlajuć pa-biełarusku

Fota www.trimco.uni-mainz.de.

U Litvie na Vilenščynie pražyvaje šmat ludziej, jakija ličać siabie palakami, ale razmaŭlajuć pry hetym «paprostu». Pra heta zajaviŭ u intervju Zw.lt polski linhvist, supracoŭnik Instytuta słavistyki Polskaj akademii navuk Mirosłaŭ Jankoviak.

«Ja biełarusist i viedaju biełaruskuju dyjalektałohiju, i «prostaja mova» dla mianie źjaŭlajecca sinonimam biełaruskaj», — adznačyŭ jon, padkreśliŭšy, što polskaja mova dla hetych ludziej jość movaj «kulturnaj, vysokaj i movaj intelihiencyi».

Navukoviec paviedamiŭ taksama pra roznaść biełaruskich havorak u Litvie. Tak, u Rymšanach (Ihnalinski rajon) mocnyja ŭpłyvy paŭnočnych biełaruskich havorak i šmat ruskich słovaŭ, tady jak u astatnich rajonach Litvy pieravažajuć centralnyja biełaruskija havorki.

Mirosłaŭ Jankoviak adznačyŭ taksama, što ŭ roznych miascovaściach Vilenščyny ludzi razmaŭlajuć pa-roznamu. Tak, u Padbrodździ, Niamienčynie i Śviancianach daminuje polskaja mova, a najbolš biełaruskimi źjaŭlajucca Dzievianiški i inšyja pamiežnyja ź Biełaruśsiu rajony. «Asoby, jakija pierad vajnoj chadzili da polskaj škoły, bolš pačuvajucca palakami i ŭ ich prostaj movie budzie bolš pałanizmaŭ», — skazaŭ jon.

«Što cikava, aŭtar pieršaj hramatyki biełaruskaj movy Branisłaŭ Taraškievič pachodziŭ z-pad Łavaryšak, i možna kazać, što jaho havorka, ci jaho «prostaja mova», stała ŭ vialikaj stupieni padstavaj dla kadyfikacyi biełaruskaj litaraturnaj movy. Pamiataju, jak pieršy raz pryjechaŭ na Vilenščynu ŭ 2009 hodzie i paprasiŭ, kab ludzi razmaŭlali sa mnoj častkova pa-polsku, a častkova «pa-prostu», dyk ździviŭsia, navošta hetyja ludzi razmaŭlajuć sa mnoj biełaruskaj litaraturnaj movaj», — dadaŭ linhvist.

Mirosłaŭ Jankoviak adznačyŭ, što 90% jaho surazmoŭcaŭ nazyvali siabie palakami, vilenskimi palakami ci «piłsudskimi palakami». Pry hetym jon dadaŭ, što s apoviedaŭ miascovych ludziej vynikaje, što «paprostu» ludzi tut razmaŭlali prynamsi z druhoj pałovy XIX stahodździa.

«Ciažka skazać, ci heta biełarusy, jakija spałanizavalisia, ci palaki, jakija patrapili pad biełarusizacyju, ci litoŭcy, jakija spačatku biełarusizavalisia, a potym pałanizavalisia. Heta pytańnie dla historykaŭ. Treba było b taksama daśledavać historyju kožnaj siamji, kožnaha čałavieka. Maŭlenčaja historyja, ci pamiać maich surazmoŭcaŭ, siahaje kanca XIX stahodździa. Jak linhvist, ja dalej nie mahu siahać», — zajaviŭ supracoŭnik Polskaj akademii navuk.

Samo ž isnavańnie biełaruskaj movy ŭ Litvie navukoviec nazvaŭ fienomienam, bo pavodle roznych moŭnych teoryj biełaruskija havorki musili źniknuć za dziasiatki hod pałanizacyi, dźvieście hadoŭ rusifikacyi, a paźniej i lituanizacyi. «Ale majem XXI stahodździe, stahodździe hłabalizacyi, biarom dyktafon, idziom u viosku i majem paŭsiul čystuju biełaruskuju havorku z dobra zachavanaj strukturaj. Miarkuju, što ŭ značnaj stupieni heta vynikaje z taho, što mova hetaja, dobra zrazumiełaja inšymi narodnaściami, źjaŭlajecca vielmi dobrym srodkam kamunikacyi», — padkreśliŭ linhvist.

Kamientary38

Ciapier čytajuć

Vaskrasienski: Adkryvajecca nieba — i Aleś Bialacki adrazu vychodzić24

Vaskrasienski: Adkryvajecca nieba — i Aleś Bialacki adrazu vychodzić

Usie naviny →
Usie naviny

Kolki kaštuje sabrać dzicia ŭ škołu sioleta1

Kolki možna zarabić na vysiakańni kustoŭ u Šviecyi? Małady biełarus padzialiŭsia dośviedam19

Pamior Mikoła Lucko

Ivan Kraŭcoŭ: Zajavy Cichanoŭskaj vyhladajuć kryvadušnymi55

Vyjšaŭ na volu były staršynia jaŭrejskaj abščyny ŭ Hrodnie

Tramp skazaŭ, što ZŠA daviadziecca znoŭ pastaŭlać zbroju Ukrainie. Pientahon adrazu ž abviaściŭ, što ŭžo pačynaje pastaŭki5

«Ja byŭ u takoj dupie, ale pahladzicie na mianie». Staŭki daviali biełarusa da dna — jon raskazvaje, jak vybraŭsia nazad3

«Mnie było 15». Były student abvinavaciŭ vykładčyka i kiraŭnika ansambla «Biełaja Ruś» u damahańniach, jakija ciahnulisia kala hoda14

Na vajnie va Ukrainie zahinuŭ były dyrektar dvuch aršanskich zavodaŭ15

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Vaskrasienski: Adkryvajecca nieba — i Aleś Bialacki adrazu vychodzić24

Vaskrasienski: Adkryvajecca nieba — i Aleś Bialacki adrazu vychodzić

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić