«Ranicaj kupiŭ dalary, uviečary ŭžo nie zdać». Ci źmieniacca praviły ŭ abmieńnikach i što banki robiać z «drennaj» valutaj

Klijenty sprabavali zdać zanačku, a rabotniki bankaŭ znachodzili na kupiurach ćvil paśla zachoŭvańnia doma, dziŭnyja štampy i piačatki, prykmiety myćcia — i admaŭlalisia prymać takija banknoty. Ci buduć mianiać praviły i ci možna abskardzić admovu banka? Onliner.by zadaŭ nabalełyja pytańni Asacyjacyi biełaruskich bankaŭ.

Jakija praviły dziejničajuć zaraz

Z 1 lutaha 2024 hoda zapracavała novaja redakcyja adzinaha pieraliku prykmiet płaciežnaści valuty. Kali kazać prosta, dla paškodžanych kupiur ŭviali peŭnyja pasłableńni. Źjaviłasia mahčymaść abmianiać banknoty ź nievialikimi paškodžańniami, jakija raniej u abmieńnikach mahli nie prymać.

Tady ŭ Asacyjacyi biełaruskich bankaŭ tłumačyli, čamu naśpieli źmieny: novych banknot u abarocie nie płanavałasia, jakaść najaŭnych paharšałasia, a mahčymaści vyvieźci takija kupiury ŭ zamiežnyja banki byli abmiežavanyja.

U vyniku paškodžanaja valuta prosta asiadała ŭ biełaruskich bankach, a ŭ fizičnych asob była mahčymaść vyvieźci takija banknoty za miažu, pamianiać ich tam ci prosta patracić.

Što pajšło nie tak

Źmieny ŭvodzili, kab źjaviłasia mahčymaść mianiać valutu ź minimalnymi defiektami i praviły ŭ bankach byli nie takimi žorstkimi. U realnym žyćci ludzi mahli sutyknucca z tym, što pry abmienie bujnoj sumy znachodzilisia niepłaciežnyja banknoty: hrošy sapraŭdnyja, ale jość paškodžańni, z-za jakich u abarot ich nie prymuć.

Raniej biełaruskija banki vyvozili takija kupiury za miažu, a ŭ pačatku 2022 hoda hetaja opcyja stała niedastupnaja.

«Dalary ŭ krainie starejuć», — pačali zaŭvažać čytačy. «Ranicaj kupiŭ dalary, uviečary ŭžo nie zdać», — skardziacca inšyja.

«Rehularna sutykajusia z takim. Adny abmieńniki vydajuć dalary, inšyja admaŭlajucca ich prymać, — napisaŭ Jury. — Raniej takoha nie było. I ŭ cełym jość adčuvańnie, što jakaść banknot stała horšaj ad času i što jany ŭ nas nie abnaŭlajucca».

Pry hetym čytač vyłučaje i inšuju asablivaść: zaŭsiody znachodzicca abmieńnik, dzie biez pytańniaŭ prymuć kupiuru, jakuju nie chacieli brać u inšym miescy.

Viadoma, u hetaha jość svaja cana: časam treba abyjści niekalki abmieńnikaŭ, a dzieści jašče i paprosiać zapłacić kamisiju za abmien staroj valuty.

Ź im zhadžajecca jašče adzin čytač, Cimafiej: praviły ŭ bankach byccam by adnolkavyja, ale časam davodzicca pabiehać pa abmieńnikach.

«Niadaŭna treba było kanviertavać jeŭra ŭ dalary. Dla hetaha ja abraŭ adzin z bankaŭ u Mahilovie, — apisvaje svaju situacyju mužčyna. — Z sumy ŭ €2800 zabrakavali €900 (naminałam €500, €100, €50): maŭlaŭ, ćvil i hetak dalej. Vyrašyŭ, što ničoha strašnaha: pieryjadyčna byvaju ŭ Jeŭropie, abmianiaju ich tam. A potym spatrebilisia jašče dalary. Źviarnuŭsia ŭ inšy bank (jany prymajuć valutu na inkasa), terminy nie ŭzradavali: akazvajecca, kupiury adpraŭlajuć kudyści na pravierku, čakańnie — da šaści miesiacaŭ. Zakinuŭ abjavu ŭ telehram — čat — adzin śpiekulant prapanavaŭ 250 rubloŭ za sotniu (abmien valuty pamiž fizičnymi asobami ŭ Biełarusi zabaronieny)…

Uvohule, vyrašyŭ pierachapić u znajomaha, praŭda, u «rublach». Kali pryjechaŭ u bank mianiać ich na dalary, vyrašyŭ pasprabavać kanviertavać svaje jeŭra. I što vy dumajecie? U pieršym ža miescy z €900 mnie abmianiali €600. Zatym ja pasprabavaŭ pośpiech u inšych bankach, vynik — z €900 ja kanviertavaŭ €700. Pryčym pa pakinutych €200 u roznych adździaleńniach prykmiety, čamu nie chočuć prymać valutu, razychodzilisia…»

Pavialičyć

Padobnaj historyjaj padzialiŭsia Jaŭhien.

«Pa pracy niekalki razoŭ sutykaŭsia z prablemaj pryjomu najaŭnych dalaraŭ. Tam sapraŭdy šmat subjektyŭnaha — časam byvaje davoli absurdna, kali hrošy nie prymalisia nazad hetym ža bankam, jaki ich vydaŭ, a praź dzień prymalisia biez prablem u toj ža kasie».

Paśla razmovy z kasirami Jaŭhien zrabiŭ vysnovu, što ček ab apieracyi ŭ lubym vypadku varta zachoŭvać: numary kupiur, jakija pryvoziać z ranicy ŭ kasu, jość u bazie banka, tak što ŭ jaho jość techničnaja mahčymaść pierakanacca, što kupiury vydaŭ mienavita jon. Kupiury, jakija zdali ŭ bank na praciahu dnia, pa numarach ŭžo nie fiksujucca.

Ci buduć mianiać praviły?

Z hetym pytańniem my źviarnulisia ŭ Asacyjacyju biełaruskich bankaŭ. Nahadajem, pahadnieńnie ab vykarystańni ŭ pracy adzinaha pieraliku prykmiet płaciežnaści banknot u zamiežnaj valucie zaklučana pamiž bankami, NKFA i Asacyjacyjaj. Tamu ŭ bankaŭ adnolkavyja padychody da acenki paškodžańniaŭ.

— Pradstaŭniki bankaŭ pa inicyjatyvie asacyjacyi razhladajuć mahčymyja źmieny ŭ Adziny pieralik płaciežnaści banknot u zamiežnaj valucie nie radziej za dva razy na hod.

Banki abmiarkoŭvajuć najbolš častyja pytańni, jakija ŭźnikajuć pry ŭžyvańni na praktycy dziejučaha pieraliku, i vykazvajuć mierkavańnie ab nieabchodnaści ŭniasieńnia ŭ jaho źmianieńniaŭ z ulikam patrabavańniaŭ zamiežnych bankaŭ abo bankaŭ-karespandentaŭ, ź jakimi zaklučany adpaviednyja dahavory pa banknotnym ździełkach. 

Jak zhadvałasia vyšej, papiaredni raz pieralik mianiaŭsia ŭ lutym 2024 hoda. Padobna na toje, što ŭ samy bližejšy čas karekcirovak nie budzie, abmieńniki buduć pracavać pa ciapierašnich praviłach.

— Zaraz pryniata rašeńnie praciahnuć vykarystańnie pieraliku ŭ biahučaj redakcyi, — adznačyli ŭ asacyjacyi.

A što sa skarhami klijentaŭ?

U redakcyju pieryjadyčna prychodziać historyi čytačoŭ. Naprykład, klijentka dumała, što kuplaje idealnyja dalary, — akazałasia, heta nie tak. Abo bankamat vydaje takuju valutu, jakuju potym nie tak prosta zdać u adździaleńni banka.

U Asacyjacyi biełaruskich bankaŭ kažuć, što znajomyja z vypadkami, kali klijenty skardzilisia na abmiennyja apieracyi ŭ bankach.

— Biezumoŭna, analiz zvarotaŭ prymajecca pad uvahu, kali vyrašajecca, ci ŭnosić źmieny ŭ Adziny pieralik. Luby bank, pravodziačy analiz pastupili zvarotaŭ hramadzian, moža inicyjavać źmianieńnie adzinaha pieraliku. Kali ŭ banku nie chočuć prymać kupiury, takuju admovu možna abskardzić.

Pavialičyć

— Kali kasir admaŭlajecca prymać banknotu i vy ličycie, što heta nieabhruntavana, vy možacie padać u bank piśmovy zvarot. Bank abaviazkova staranna razhladaje ŭsie sprečnyja momanty, pry nieabchodnaści jaho rabotniki jašče raz aceniać sapraŭdnaść i płaciežnaść vašaj banknoty, — kažuć u asacyjacyi.

Adzin bank pradaŭ valutu, inšy jaje nie pryniaŭ — jak być?

Adna z pastajannych situacyj — u niekatorych bankach prymajuć banknoty ź minimalnymi paškodžańniami, a ŭ inšych admaŭlajuć, choć hetyja banki padpisali adno i toje ž pahadnieńnie.

U Asacyjacyi biełaruskich bankaŭ nahadvajuć, što pahadnieńnie raspracavali i zaklučyli razam z bankami jašče ŭ 2023 hodzie. Tady damovilisia ab adzinych standartach dla bankaŭ, ale na praktycy vynikovaje rašeńnie, abmieńvać valutu ci nie, prymaje kasir z ulikam roznych faktaraŭ, i roznyja rabotniki mohuć acanić ich pa-svojmu.

— Adnoj z metaŭ pieraliku była vypracoŭka ahulnych adzinych standartaŭ pry pracy bankaŭ z najaŭnaj zamiežnaj valutaj i nadańnie im statusu abaviazkovaha prymianieńnia na praktycy ŭsimi bankami. Adnak, niahledziačy na toje što banki kirujucca pahadnieńniem ab vykarystańni adzinaha pieraliku ŭ pracy, moža mieć miesca subjektyŭnaja acenka jakaści banknot kasavymi rabotnikami. Na pryniaćcie rabotnikam banka rašeńni mohuć paŭpłyvać aśviatleńnie ŭ kasie, techničnyja srodki kantrolu sapraŭdnaści, jakija vykarystoŭvajucca pry praviercy banknot na sapraŭdnaść i płaciežnaść, vopyt kasira. Dy i raznastajnaść paškodžańniaŭ na banknotach (u tym liku ich spałučeńnie) vielizarnaja, nie byvaje dvuch adnolkava paškodžanych banknot, — kamientujuć u asacyjacyi.

— Ci mohuć biełaruskija banki abmianiać paškodžanuju zamiežnuju kupiuru praz karespandencki bank za miažoj?

— U suviazi z uviedzienymi abmiežavańniami ŭ dačynieńni da Biełarusi siońnia ŭ bankaŭ niama mahčymaści viartańnia paškodžanych, sapsavanych banknot emitentu (heta značyć subjektu, jaki vypuściŭ hetuju kupiuru): banknot jeŭra — u Jeŭrapiejski Centrabank, banknot dalaraŭ ZŠA — u Fiederalnuju reziervovuju sistemu.

Niahledziačy na heta, banki pastajanna pravodziać pieramovy z bankami-nierezidentami, raźmieščanymi na terytoryi družalubnych zamiežnych dziaržaŭ, u tym liku Rasii, i znachodziać mahčymaści abmienu (vyvazu) paškodžanaj zamiežnaj valuty. Adnak zamiežnyja banki spahaniajuć ŭznaharodžańnie za abmien paškodžanych banknot. Kali kupiuru ŭ banku nie pryniali, u klijenta budzie alternatyva ŭ vyhladzie abmienu z kamisijaj.

— Ciapier niekatoryja banki prapanujuć svaim klijentam zdać paškodžanuju valutu na ŭmovach inkasa dla nastupnaha vyvazu jaje ŭ zamiežny bank sa spahnańniem uznaharody. Paśla ździajśnieńnia banknotnaj ździełki bank vypłačvaje klijentu valutu za minusam paniesienych vydatkaŭ na vyvaz banknot.

U toj ža čas ciapier źjaviłasia i alternatyva: asobnyja banki prapanujuć svaim klijentam adrazu pamianiać znošanuju i paškodžanuju valutu na apłatnyja banknoty hetaha ž vidu zamiežnaj valuty sa spahnańniem nievialikaj kamisii.

Pytajemsia ŭ Asacyjacyi biełaruskich bankaŭ: ci paraŭnoŭvajucca Biełaruskija kryteryi, jakuju valutu prymać, a jakuju nie, z praktykaj u krainach SND i JEZ? Akazvajecca, tak, hetaja infarmacyja ŭličvajecca.

— Banki analizujuć patrabavańni bankaŭ-karespandentaŭ, ź jakimi zaklučany dahavory na praviadzieńnie banknotnych ździełak, mahčymaść vyvazu paškodžanych banknot.

Ci možna samomu pamianiać paškodžanuju valutu za miažoj?

U teoryi heta mahčyma, časam taki sposab rajać i sami rabotniki abmieńnikaŭ. Pry hetym varta pamiatać, što biez dekłaracyi možna vyvozić sumu, ekvivalentnuju $10 tys.

Treba taksama ŭličvać, što ŭ niekatorych krainach jość składanaści z abmienam «starych» dalaraŭ, a na paškodžańni taksama źviartajuć uvahu.

«Sprabavali abmianiać u adnym z bankaŭ Hiermanii, ale skazali, što hramadzianie Biełarusi nie mohuć abmieńvać valutu z-za sankcyj (navat kali adkryty rachunak). Pryjšłosia mianiać u servisach typu» pieravod hrošaj za miažu» pa nie samym lepšym kursie», — raspaviadała čytačka Kaciaryna.

U Biełarusi nijakich abmiežavańniaŭ pa pryjomie dalaraŭ staroha ŭzoru niama, ale ŭ Turcyi i AAE turysty sutykalisia z tym, što za abmien «biełych» dalaraŭ mohuć uziać kamisiju.

— Jak banki aceńvajuć paškodžanyja kupiury redkich valut, naprykład, kali prynieści zdavać funty sterlinhaŭ abo złotyja?

— Paškodžańni banknot u zamiežnaj valucie, u tym liku redkich valut (złotych, funtaŭ sterlinhaŭ, juaniaŭ i hetak dalej), aceńvajucca ŭ adpaviednaści z Adzinym pieralikam, tak jak jon raspracavany dla pracy z banknotami ŭ luboj zamiežnaj valucie, za vyklučeńniem rasijskich rubloŭ.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0